استون (Acetone)

معرفی اجمالی استون (Acetone)

استون با فرمول شیمیایی C₃H₆O و شماره شناسایی 1-64-67 ماده شیمیایی ساخته شده می باشد که در محیط به طور طبیعی نیز یافت می‌شود. این ماده قابل اشتعال، مایعی بی رنگ، با طعم و بوی مشخص می‌باشد و به راحتی تبخیر می‌گردد. استون با نام‌های دی متیل کتون، بتا-کتوپروپان و 2-پروپانون نیز شناخته می‌شود. این ماده حلال سایر مواد می‌باشد و برای ساخت الیاف، پلاستیک، داروها و برخی از مواد شیمیایی استفاده می‌شود.

این ماده دارای نقطه اشتعال 0 درجه و چگالی کمتر از آب می باشد و در دوزهای بالا سمی است. بخارات این محلول سنگین‌تر از هوا می‌باشد و به عنوان حلال‌ در‌ پاک کننده‌های لاک ناخن و رنگ استفاده می‌شود.

معرفی تخصصی استون

استون، مایعی معطر با بوی نعناع، بی رنگ، فرار، با نقطه اشتعال 0 درجه و چگالی‌ کمتر از آب می‌باشد. همچنین این مایع دارای نقطه جوش 133 درجه فارنهایت در 760 میلی متر جیوه و نقطه ذوب 137- درجه فارنهایت است. این ماده، محلول در الکل، کلروفرم، اتر و اکثر روغن‌های ثابت می‌باشد. چگالی آن 0.791 در 68 درجه فارنهایت  است.

همچنین‌ به طور طبیعی استون در ‌درختان، گیاهان، گازهای آتشفشانی، اگزوز وسایل نقلیه، محل دفن زباله‌ها و دود تنباکو وجود دارد. در فرآیندهای صنعتی استون بیشتری نسبت به فرآیندهای طبیعی، به محیط زیست وارد می‌گردد.

نحوه تولید و فرمولاسیون استون

به طور کلی استون توسط طی دو روش تولید می گردد:

از طریق روش باکر: این روش‌ که به اکسیداسیون ایزوپروپیل الکل معروف می‌باشد در‌ حضور‌ کاتالیزور مس یا نقره در ‌دمای 400-600 درجه سانتی گراد صورت می‌گیرد. در نهایت هر دو واکنش باعث تولید استون می‌گردند.

(CH3)2CHOH + 0.5 O₂ → CH3COCH 3 + H2O

(CH3)2CHOH → CH 3COCH3 + H2

فرآیند هوک: در این روش، استون به عنوان محصول جانبی تولید می‌گردد. این فرآیند به روش کیومن شناخته می‌شود. در این روش به طور غیر مستقیم از پروپیلن، جهت تولید استون استفاده می‌شود.

کاربرد این ماده در صنایع مختلف

این ماده رزین‌های پلی استر را رقیق می‌کند. همچنین ابزار آلات را با این ماده تمیز می‌کنند. به عنوان مثال ابزار آلات را قبل از رنگ آمیزی با این ماده تمیز می‌کنند تا فرآیند رنگ آمیزی به خوبی انجام شود.

این ماده در صنعت شیمی نیز بسیار پر کاربرد است. از این جهت که برای تولید حلال‌هایی مانند ایزوبوتیل الکل و کتون مورد استفاده قرار می‌گیرد. استون در صنعت دارویی نیز کاربرد دارد و به عنوان حلال و به نوعی واسطه شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سایر کارد‌های این ماده

• داروسازی
• نساجی
• چاپ
• پلاستیک
• لکه‌های جوهر
• پاک کننده‌های رنگ
• براق کننده کفش
• شستشوی ظروف ازمایشگاهی
• در صنعت آرایشی و بهداشتی
• و…

نحوه حمل و نقل و نگهداری از این ماده شیمیایی

این ماده بر‌ اثر نور، هوا و تماس با مس و آلومینیم، دچار تغییراتی می‌شود. از این رو در بشکه‌های فلزی یا پلیمری بسته بندی می‌شود. لازم است بدانید گازهای حاصل از این مواد با هوا، مخلوط انفجاری را تشکیل می‌دهند. بنابراین باید از این ماده در محیطی با دمای مناسب و دارای تهویه، نگهداری کنید.

عموما این ماده تجاری در بشکه‌های 165 کیلویی و با وسایل نقلیه دارای تهویه مناسب حمل می‌گردد. توجه داشته باشید که با توجه به قابلیت اشتعال این ماده، تمامی بشکه‌های حاوی استون از برچسب قرمز رنگ “مایع قابل اشتعال” برخوردار هستند.

نکات مربوط به حفظ ایمنی در برابر استون

این ماده می‌تواند از طریق استنشاق جذب بدن شود. همچنین بخارات این ماده برای چشم‌ها و مجرای تنفسی بسیار تحریک کننده هستند. در صورت تماس طولانی با استون، امکان کاهش سطح هوشیاری وجود دارد. این ماده حتی در مواقعی چربی پوست را از بین می‌برد و تماس مکرر یا طولانی مدت آن با پوست ممکن است باعث خشکی و ترک خوردگی شود.

از این رو در ادامه شما را با نکاتی آشنا می‌کنیم که به کاهش آسیب‌های احتمالی استون به شما کمک می‌کنند.

نکات ایمنی مربوط به چشم

تماس این ماده با چشم ممکن است موجب قرمزی، تاری دید، درد و سوزش شود. بنابراین بهتر است هنگام کار از عینک ایمنی استفاده کنید.

در صورت برخورد این ماده با پوست سریعا چشم‌ها را با مقدار زیادی آب یا قطره شستشوی چشمی بشویید و سپس به پزشک برای مراقبت‌های بیشتر مراجعه فرمایید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص پوست

این ماده خورنده چربی است، بنابراین برخورد این ماده با پوست موجب خشکی، قرمزی و سوزش پوست می‌شود. پس بهتر است هنگام کار با این ماده از دستکش و لباس ایمنی مناسب استفاده کنید. در صورت برخورد این ماده با پوست سریعا محل را با مقداری آب و صابون شستشو داده و سپس از کرم مرطوب کننده استفاده کنید. می‌توانید برای مراقبت‌های بیشتر به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

نکات ایمنی مربوط به تنفس

استنشاق بخارات این ماده سمی موجب گلودرد، سرفه، گیجی، خواب آلودگی، عدم هوشیاری و سرگیجه می‌شود. بنابراین دقت داشته باشید مکان کار با این ماده دارای تهویه مناسبی باشد و حتما ماسک ایمنی مخصوص کار با مواد شیمیایی داشته باشید. در صورت احساس این علائم سریعا به هوای آزاد رفته؛ نفس عمیق بکشید و سپس در صورت لزوم به پزشک برای مراقبت‌های بیشتر مراجعه نمایید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص بلع

بلع این ماده موجب معده درد، تهوع و استفراغ می‌شود. در صورت داشتن این علائم به پزشک مراجعه کرده. دقت داشته باشید که خود را وادار به استفراغ نکنید. هنگام کار با این ماده بهتر است، چیزی نخورید و نیاشامید.

نکات مربوط به اطفای حریق

این ماده قابلیت اشتعال بالایی دارد و با مخلوط هوا واکنش داده و منفجر می‌شود. گرمادهی به این ماده موجب افزایش دما و در نهایت خطر ترکیدن افزایش می‌یابد. تا حد امکان شعله و جرقه ایجاد نکنید. دقت کنید مکان نگهداری از تهویه مناسبی برخوردار باشد و حتما دما را کنترل کنید. در صورت حریق از پودر یا فوم مقاوم به الکل و دی اکسید کربن استفاده کنید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص دفع

دفع این ماده سمی در طبیعت موجب خشک شدن درختان می‌شود، زیرا در فرمول خود الکل دارد. بنابراین شما می‌توانید از پس‌سوز یا زباله سوز دارای اسکرابر استفاده کنید. البته بهتر است قبل از دفع با یک شرکت دفع مواد شیمیایی نیز مشورت کنید.

در صورت نشت این ماده ابتدا فردی با لباس محافظتی مخصوص ماده شیمیایی، ماده نشت کرده را در ظروف درب بسته جمع آوری کرده و باقی ماده را با آب فراوان شستشو دهید.

خرید ماده استون از اکسیزان

مجموعه اکسیزان وارد کننده مواد اولیه شیمی درجه یک است و شما می‌توانید بسیاری از مواد شیمیایی مد نظرتان نظیر ماده استون را با خیالی آسوده و مطمئن، در‌ حجم دلخواهتان، با قیمتی مقرون به صرفه از اکسیزان خریداری نمایید.