اتیلن دی آمین (Ethylen di amine)

معرفی اجمالی اتیلن دی آمین (Ethylen di amine)

اتیلن دی آمین یک پلی آمین با خاصیت بازی است که از لحاظ ظاهری، ماده‌ای بی‌رنگ با بویی همانند بوی آمونیاک می‌باشد. نام اختصاری این ماده EDA است که دارای ساختار شیمیایی C₂H₈N₂ و شماره شناسایی 3-15-107 است. از کاربرد‌های این ماده می‌توان به استفاده در ترکیب سفید کننده، مهار کننده‌های خوراکی، افزودنی‌های لاستیک، افزودنی‌های صنعت نساجی و… اشاره کرد.

در نظر داشته باشید، این ماده یک جذب کننده بسیار قوی آب می‌باشد به همین دلیل می‌تواند با هوای مرطوب سریعا واکنش دهد و بخارات سمی تولید کند. بنابراین هنگام کار با این ماده باید نکات ایمنی مربوط به آن رعایت شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.

معرفی تخصصی اتیلن دی آمین

این ماده چسبناک و شفاف است. در ساختار این ماده یک ترکیب فوق یک آلیفاتیک خطی می‌باشد که به عنوان پایه برای ساخت دیگر محصولات شیمیایی استفاده می‌شود. این ماده دارای نقطه اشتعال 91 درجه فارنهایت و نقطه ذوب 47 درجه فارنهایت است. نام‌های دیگر که اتیلن دی آمین با آن شناخته می‌شود به صورت اتان-1،2-دیامین، دی متیلن دی آمین، اتالدیامین ، 1،2-اتانیدامین دی هیدروکلراید، کلرواتان آمین و… می‌باشد. این ماده آب دوست بوده و در طی احتراق، اکسید‌های سمی نیتروژن تولید می‌کند.

درباره نحوه تولید و فرمولاسیون این ماده

اتیلن دی آمین یک لیگاند دو دندانه می‌باشد. این نوع از لیگاند‌ها دهنده‌ی دو الکترون در دو اتم می‌باشند که به آن‌ها اجازه‌ی برقراری پیوند با اتم فلزی و یون مرکزی را می‌دهد. نیتروژن موجود در لبه‌ی مولکول به صورت آبی نشان داده شده است. هر کدام با دو الکترون آزاد می‌توانند با اتم فلزی و یا یون موجود پیوند برقرار کند.

روش تولید این ماده از دو طریق صورت می‌گیرد. در فرایند اول 1،2 دی کلرو اتان (EDC) با آمونیاک اضافی در دمای 180 درجه سانتی گراد و فشار 10-20 بار وارد واکنش می‌شود. دی اتیلن تری آمین و تری اتیلن تترا آمین در واکنش EDC تولید می‌شود. سود برای خنثی شدن محصول نهایی اضافه می‌شود. نمک‌های به دست آمده از این واکنش، ویست‌های این واکنش به حساب می‌آیند. بازه تولیدی این واکنش حدود 60-40 درصد است.

در روش دوم این واکنش در فاز گازی در دمای کمتر از 300 درجه سانتی گراد و فشار 250 بار در حضور کاتالیزور‌های نیکل، هیدروژن و پوروموتور‌های مانند Fe ،Co و Re انجام می‌شود. در این واکنش آمونیاک اضافی انتخاب پذیری را بهبود می‌بخشد و واکنش‌های ثانویه می‌تواند آمین‌های بالاتری مانند پیپرازین را تولید کند. مزیت این روش در این است که نمک‌های کلریدی تولید نمی‌کند.

کاربرد اتیلن دی آمین در صنایع مختلف

این ترکیب در ساختار بسیاری از مواد شیمیایی صنعتی نقش مهمی دارد و می‌تواند مشتقات مهمی با موادی مانند اسید‌های کربوکسیلیک، نیتریل‌ها، الکل‌ها، مواد آلکیلی، دی سولفید کربن و کتون‌ها تشکیل دهد.

کاربرد گستره این ماده در کرم‌ها می‌باشد. از آنجا که این ماده خاصیت تثبیت کنندگی فراوانی دارد می‌تواند به صورت عمده در کرم‌ها به خصوص کرم‌های آنتی بیوتیکی مورد استفاده قرار بگیرد.

این ماده جزو آمینوفیلین می‌باشد. آمینوفیلین ترکیبی است که در درمان بیماری‌هایی مانند آسم و مشکلات تنفسی استفاده می‌شود. همچنین در داروهای دیگری همچون داروهای آنتی هیستامین و ضد تهوع نیز نقش اساسی دارد.

اتیلن دی آمین یک حلال به حساب می‌آید که می‌تواند پروتئین‌هایی مانند آلبومین و کازئین را در خود حل کند و در محصولاتی مانند رنگ‌ها، چسب و… نیز یافت می‌شود. این ماده نیز به عنوان یک بازدارنده‌ی خوراکی نقش مهمی در خنک کننده‌ها دارد. این ترکیب به عنوان یک حد واسط مهم در ساخت رزین‌های پلی آمید، مواد افزودنی سوخت و روان کننده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سایر کاربرد‌های صنعتی این ماده

• در صنعت رنگ سازی
• تولید ضد یخ
• تولید ترکیبات مورد استفاده در خوراک دام‌ها
• در تولید انواع چسب‌ها، نرم کننده‌ها و رزین‌های اپوکسی
• کاربرد در طیف وسیعی از پلیکرها از جمله فیبرهای پلی ارتان، دندریمرها و مشتقات فرمالدهید
• تولید اتیلن دی آمین تترا استیک اسید
• در تولیدات صنعتی و کشاورزی
• تولید مواد دارویی و ساخت کرم
• به عنوان روان کننده در صنعت نساجی
• و…

نحوه حمل ونقل و نگهداری این حلال آلی

حمل و نقل و جابه جایی این ماده توسط کامیون‌های مخصوص حمل مواد شیمیایی می‌باشد. به دلیل ماهیت سوزاننده اتیلن دی آمین و خواص تحریک کننده‌ی بخار آن باید در حمل و نقل احتیاط کرد. این ماده باید در مکانی خشک و خنک با تهویه مناسب نگهداری شود. اتیلن دی آمین به میزانی سمی است و باید از مواد غذایی و خوراکی جدا نگهداری شود. از محکم بسته بودن درب ظرف این ماده اطمینان حاصل کنید که از نشتی آن جلوگیری به عمل آید. همچنین باید از اکسیدان‌های قوی، اسیدها، ترکیبات آلی کلردار و منابع هالوژن دور نگه داشته شود.

نکات مربوط به حفظ ایمنی در برابر اتیلن دی آمین

این ماده خاصیت خورندگی دارد و هنگام برخورد با پوست موجب سوختگی درجه دوم می‌شود. برخورد این ماده با چشم موجب سوزش و تحریک و استنشاق آن باعث موجب آلرژی، آسم و مشکلات تنفسی می‌شود. از آنجا که این ماده جزو دسته بندی مواد شیمیایی خطرناک است باید هنگام کار با آن از ماسک و محافظ‌های مخصوص استفاده کنید و مکان نگهداری حتما باید از تهویه مناسبی برخوردار باشد.

نکات ایمنی مربوط به چشم

برای جلوگیری از برخورد این ماده با چشم حتما باید از ماسک یا عینک محافظتی استفاده کنید. تماس این ماده با چشم موجب سوزش، درد و تاری دید می‌شود در صورت برخورد ابتدا لنز‌های بینایی را خارج کرده و با مقداری زیادی آب ولرم به مدت چند دقیقه شستشو داده و سپس برای مراقبت بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

نکته های مهم ایمنی در خصوص پوست

قرار گرفتن در معرض پوست ممکن است منجر به قرمزی، التهاب، سوختگی شدید و درد شود. حتما هنگام کار با آن از دستکش‌های محافظتی مخصوص استفاده کنید. اگر به هر علتی این ماده با پوست شما تماس پیدا کرد، ابتدا لباس آلوده را جدا کنید. سپس محل آلوده را با آب غلیظ فراوان یا آب و صابون حداقل به مدت 15 دقیقه بشویید. در این شرایط اگر دوش گرفته شود، اطمینان بیشتری برای از بین رفتن ماده از روی پوست حاصل می‌شود. در صورت ادامه پیدا کردن این علائم به فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید.

نکات ایمنی مربوط به تنفس

قرار گرفتن در معرض استنشاق حاد ممکن است منجر به عطسه، گرفتگی صدا، خفگی، التهاب حنجره، تنگی نفس، تحریک دستگاه تنفسی و درد قفسه سینه شود. در صورت داشتن این علائم مقدار زیادی هوای تازه تنفس کنید و نفس عمیق بکشید. در صورت تنگی نفس از کپسول اکسیژن استفاده کنید و سریعا به بیمارستان منتقل شوید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص بلع

بلع این ماده موجب تشنگی شدید و سوزش گلو می‌شود. این ماده به دلیل خورندگی بالایی که دارد موجب سوزش دهان، مری و معده می‌شود. در صورت داشتن این علائم ابتدا دو لیوان آب یا شیر بنوشید و سپس به نزدیک‌ترین بیمارستان منتقل شوید. برای پیشگیری از این اتفاق هنگام کار سیگار نکشید، چیزی نخورید و نیاشامید.

نکات مربوط به اطفای حریق

همانطور که گفتیم این ماده اشتعال پذیر است و می‌تواند بخارات سمی تولید کند و موجب انفجار و آتش سوزی شود. بهتر است از لباس‌های محافظ حریق استفاده کنید و در صورت لزوم برای ورود به این منطقه بسته، از ماسک‌های مناسب گاز شیمیایی استفاده کنید. اگر به هر دلیل موجب آتش سوزی شد از اسپری آب، کف الکل یا دی اکسید کربن استفاده کنید. در صورت آتش سوزی مخزن، از آب برای خاموش کردن استفاده نکنید. اگر نشتی این ماده شعله ور نشده است، از اسپری آب برای کاهش بخارات و رقیق کردن نشت‌ها به مخلوط‌های غیر قابل اشتعال و برای خنک نگه داشتن باقی ظروف در معرض آتش از آب استفاده کنید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص دفع

همانطور که بیان کردیم این ماده برای زیست کره بسیار مضر و سمی است. اگر بتواند به فاضلاب و آب‌های زیرزمینی راه پیدا کند می‌تواند موجب مسمومیت و مرگ بسیاری از آبزیان شود. مواد نشت کرده را با یک حلال قابل احتراق حل کرده یا مخلوط کنید و در یک کوره زباله سوز شیمیایی مجهز به پس سوز و اسکرابر بسوزانید.

خرید ماده اتیلن دی آمین از اکسیزان

مجموعه اکسیزان که تامین کننده و وارد کننده مواد شیمیایی صنعتی می‌باشد، مفتخر است که این ماده شیمیایی را با بهترین کیفیت به مشتریان خود عرضه می‌کند.