معرفی اجمالی متیل اکریلات (Methyl acrylate)
متیل اکریلات با فرمول مولکولی C4H6O2 یک استر انوت (enoate) است که با نام متیل استر اسید اکریلیک و متیل-۲-پروپ انوت نیز شناخته می‌شود. این ماده‌ی شیمیایی یک مایع شفاف، بی‌رنگ و فرار با بوی ناخوشایند و تند می‌باشد. با توجه به ویژگی‌هایی که این ماده دارد، حلالیت آن در آب کم است، در حالی که در حلال‌های آلی مانند اتانول، اتیل اتر، استون، کلروفرم و بنزن به راحتی محلول است. این ترکیب آلی در صنایع بسیاری به کار می‌رود؛ اما مهم‌ترین کاربرد آن در ساخت الیاف اکریلیک برای تولید فرش‌های مصنوعی است.
استنشاق، بلع و حتی تماس با این ماده، بسیار خطرناک است. چرا که متیل اکریلات سمی است و در صورت برخورد این ترکیب شیمیایی با پوست، چشم و…، علاوه بر خاصیت خورندگی، باعث سوزش و واکنش نیز می‌شود.
لازم است در نظر داشته باشید که مایع و بخارات این ماده شیمیایی، بسیار قابل اشتعال هستند. بنابراین از قرار گیری آن در مجاورت گرما یا نور مستقیم خودداری کنید. همچنین خوب است بدانید که این ماده به‌راحتی می‌تواند، پلیمریزه شود. برای جلوگیری از پلیمریزاسیون آن، باید از مجاورت متیل اکریلات در برابر نور، گرما، پراکسیدها و اکسیدکنندگان جلوگیری شود.
معرفی تخصصی این ترکیب آلی
این ترکیب با وزن مولکولی ۸۶.۰۹ و فرمول شیمیایی CH2=CHCOOCH3 یک مایع فرار، بی رنگ و متراکم‌تر از آب است. این ترکیب آلی دارای حلایلت بالا در حلال‌های آلی و غیر آلی است. علاوه بر این‌ها این ماده با نقطه اشتعال بسیار پایین (حدود ۴۴ درجه فارنهایت)، به راحتی می‌تواند، آتش بگیرد.
حتی همانطور که کمی پیش‌تر گفتیم، در صورتی که در معرض گرما، شعله، اکسیدکننده‌ها و پراکسیدها قرار بگیرد، پلیمریزاسیون می‌شود. اشتعال این ترکیب آلی بسیار خطرناک است و مواد حاصل از این اشتعال نیز خطرناک و سمی خواهند بود. همچنین بخارات متیل اکریلات دارای چگالی بیشتری نسبت به هوا هستند و همواره در امتداد زمین قرار می‌گیرند. این بخارات می‌توانند، مخلوط انفجاری خطرناکی در هوا تشکیل دهند.
با تمام این موارد، در واقع متیل اکریلات یک مونومر مهم و جزء مواد اولیه برای سنتز مواد آلی است. همچنین می‌توان آن را به عنوان مونومر برای ساخت چسب، فیبر پلی اکریلونیتریل، مواد اولیه فیبر اکریلیک، پوشش، پلاستیک، رزین و… به کار برد.
درباره نحوه تولید و فرمولاسیون این ترکیب شیمیایی
استرها اکریلات را می‌توان به چند روش مختلف تولید کرد. پرکاربردترین روش، شامل فرایند اکسیداسیون پروپیلن است. این واکنش در ابتدا با اکسیداسیون پروپیلن به آکرولین رخ می‌دهد. در فرایند اکسیداسیون پروپیلن، آکرولین، ابتدا با اکسیداسیون کاتالیزوری بخار پروپیلن در دمای بالا و در حضور بخار، تشکیل می‌شود. پس از آن آکرولین تولید شده به اسید اکریلیک اکسید می‌شود. سپس اسید اکریلیک با اتانول واکنش داده و متیل اکریلات تشکیل می‌شود.
علاوه بر این روش، یک روش قدیمی‌تر به نام فرایند Reppe وجود دارد. این فرایند شامل واکنش استیلن با کربنیل نیکل و متیل الکل در حضور یک اسید، برای تولید متیل اکریلات است.
کاربرد متیل اکریلات در صنایع مختلف
اکریلات‌ها و متاکریلات‌ها، مونومرهایی هستند که با دیگر مونومرها یا پلیمرها ترکیب می‌شوند. متیل اکریلات یک ترکیب شیمیایی پرکاربرد است که در طیف وسیعی از صنایع به کار می‌رود. چرا که این ترکیب شیمیایی می‌تواند به راحتی با طیف گسترده‌ای از ترکیبات آلی و غیر آلی، واکنش نشان دهد. این ماده شیمیایی به طور عمده در تولید الیاف اکریلیک به کار می‌رود. این الیاف برای بافت فرش‌های مصنوعی، ساخت لباس و مبلمان به کار می‌روند.
متیل اکریلات در تولید پوشش‌های سطحی و مبتنی بر آب، در صنایع مختلف مانند صنایع ساخت رنگ به کار می‌رود. در رنگ‌ها و لاک‌ها، متیل اکریلات باعث ایجاد مقاومت بالا نسبت به آب، نور خورشید، هوازدگی و همچنین افزایش انعطاف‌پذیری نسبت به دمای پایین می‌شود. به همین دلیل از این ترکیب در فرمولاسیون رنگ‌های لاتکس استفاده می‌شود.
همچنین این ترکیب در صنایع چرم، نساجی و کاغذ کاربرد فراوانی دارد. متیل اکریلات در تهیه پوشش ترموپلاستیک، چسب‌ها، سیلانت‌ها، و سورفکتانت‌های آمفوتریک برای شامپوها نیز کاربرد دارد. از آن برای تولید پروتزهای پزشکی و دندانی، لنزهای تماسی، و دیگر پلاستیک‌های تخصصی مانند پوشش لاتکس نیز استفاده می‌شود.
سایر کربردهای این ماده
- صنایع دارویی
- شرکت در واکنش‌های شیمیایی مختلف در تولید
- و…
نحوه حمل‌ونقل و نگهداری از متیل اکریلات
متیل اکریلات در صورت قرارگیری در دمای بالاتر از ۱۰ درجه‌ی سانتی‌گراد، به راحتی پلیمریزه می‌شود. علاوه بر این، عواملی مانند نور، گرما، پراکسیدها، اسیدها و بازهای قوی می‌توانند، پلیمریزاسیون را تسریع کنند. از آنجایی که این ماده در هر دو حالت بخار و مایع به شدت قابل اشتعال و احتراق است، نگهداری و ذخیره‌سازی آن از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.
مخازن برای ذخیره سازی این محصول شیمیایی، باید از جنس فولاد ضدزنگ یا آلومینیوم باشند، چرا که این ماده خاصیت خورندگی فلزات را دارد. همپنین این ماده‌ی شیمیایی باید در یک محیط پایدار با تهویه هوای مناسب، در جایی خشک و خنک به‌دور از نور خورشید قرار بگیرد.
با توجه به این موارد، اکسیزان این ماده شیمیایی را از مبدا تا مقصد به شکلی ایمن و طبق قوانین و مقررات حمل این نوع مواد شیمیایی، متیل اکریلات را حمل می‌کند و سلامت به دست شما می‌رساند.
نکات مربوط به حفظ ایمنی
این ماده شیمایی، همانطور که تا به اینجا متوجه شدید، ماده‌ای سمی است که می‌تواند عواقبی برای قربانی خود داشته باشد. در نتیجه لازم است که از هرگونه برخورد با آن و حتی استنشاق و بلع این ماده جلوگیری کنید. همچنین در نظر داشته باشید که این ماده خاصیت اشتعال‌زایی دارد و در صورت عدم وجود تهویه مناسب در مکانی که حضور دارد، می‌تواند باعث آتش‌سوزی شود.
با تمام این‌ها، لازم است نکاتی را بدانید تا بتوانید در صورت بروز حادثه، آسیب‌های این ماده را به حداقل برسانید.
نکات ایمنی مربوط به چشم
برخورد این ماده با چشم می‌تواند باعث بروز التهاب در چشم فرد شود. از علائم آسیب چشمی پس از برخورد با این ماده می‌توان به قرمز شدن و درد در ناحیه چشم اشاره کرد.
شما می‌توانید برای جلوگیری از بروز این حادثه از عینک مخصوص محافظ استفاده کنید. اما در صورت برخورد پیشنهاد می‌شود چشمان خود را با آب فراوان بشوید و اگر از لنز استفاده می‌کنید، آن‌ها را با احتیاط از چشمان خود بیرون بیاورید. در نهایت برای مراقبت‌های بیشتر لازم است به پزشک مراجعه کنید.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص پوست
برخورد این ماده با پوست می‌تواند سبب درد در آن قسمت از بدن شود و قرمز شدن آن ناحیه از پوست را در پی داشته باشد. برای عدم بروز این حوادث پیشنهاد می‌شود از دستکش و لباس مخصوص استفاده کنید و اگر لباستان آلوده به این ماده شده سریعا آن‌ها را در بیاورید. سپس محل برخورد این ماده با پوست را فورا با مقدار زیادی آب و صابون شست و شو دهید و برای مراقبت‌های بیشتر به پزشک مراجعه نمایید.
نکات ایمنی مربوط به تنفس
بخارات این ماده نیز سمی می‌باشد و استنشاق آن برای بدن مضر است. به طور کلی، استنشاق این ماده باعث بروز علائمی چون سرفه، تنگی نفس و گلو درد خواهد شد. در صورت استنشاق این ماده فورا خود را به هوای آزاد برسانید و برای مراقبت‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید. پیشنهاد می‌شود برای جلوگیری از این حوادث از ماسک مخصوص و مناسب استفاده نمایید.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص بلع
به طور کلی این ماده شیمایی بوده و باید از بلع آن خودداری کرد. به این منظور توصیه می‌شود هنگام کار با این ماده، چیزی نخورید و نیاشامید. اما در صورت بلع، لازم است بدانید که بلع این ماده می‌تواند باعث اسهال، استفراغ، تهوع و درد در ناحیه شکم فرد شود.
در صورت بلع این ماده، دهان خود را با آب فراوان شست وشو دهید، همچنین پیشنهاد می‌شود برای رقیق‌سازی این ماده در بدن خود یک یا دو لیوان آب بنوشید. توجه داشته باشید که به هیچ وجه نباید خود را وادار به استفراغ کنید. همچنین پس از شستشو دهان لازم است برای مراقبت بیشتر سریعا به پزشک مراجعه کنید.
نکات مربوط به اطفای حریق
همانطور که پیش‌تر گفتیم، این ماده قابلیت اشتعال دارد و در صورت عدم وجود تهویه مناسب مکان، باعث آتش‌سوزی در محل می‌شود. برای جلوگیری از این اتفاق، علاوه بر استفاده از تهویه مناسب، پیشنهاد می‌شود در مکانی که این ماده حضور دارد از روشنایی ضد انفجار استفاده شود و وسایل الکتریکی را تا حد ممکن از این ماده دور نگه دارید. در صورت آتش گرفتن این ماده خوب است برای خاموش کردن آن از فوم یا اکسید کربن استفاده کنید.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص دفع
این ماده شیمیایی است و به واسطه ساختار خود برای محیط ماده‌ای بسیار سمی محسوب می‌شود. برای همین لازم است از هرگونه نشت و دفع این ماده در محیط جلوگیری کنید. به این منظور برای جمع‌آوری نشتی این ماده باید از لباس، دستکش و ماسک مخصوص استفاده کنید. سپس ماده را در ظرفی مناسب جمع کنید و درب آن را ببندید و ماده‌باقی مانده را با آب فراوان شست و شو دهید.
برای دفع این دست مواد شیمیایی نیز خوب است از یک شرکت دفع مواد شیمیایی مشاوره بگیرید. البته می‌توانید برای دفع آن نیز از زباله سوز شیمیایی مجهز به اسکرابر استفاده کنید.
خرید متیل اکریلات از اکسیزان
شرکت اکسیزان بزرگ‌ترین واردکننده و پخش‌کننده‌ی مواد اولیه شیمیایی در سراسر کشور می‌باشد. این شرکت در طی سال‌های فعالیت خود توانسته است با وارد کردن مواد اولیه مرغوب، اعتماد بسیاری از مصرف کنندگان مواد اولیه شیمیایی را به خود جلب کند. علاوه بر آن مشاوران اکسیزان همواره در تلاش هستند تا اطلاعات دقیقی از این محصولات را در اختیار شما قرار دهند.
