دی متیل بنزیل آمین (Di methyl benzyl Amine)

معرفی اجمالی دی متیل بنزیل آمین (Di methyl benzyl Amine)

دی متیل بنزیل آمین که به اختصار BDMA نیز خوانده می‌شود، مایعی است بی‌رنگ تا زرد روشن که رایحه‌ای خوش به همراه دارد. این ماده دارای کد شناسایی (CAS NUMBER) 103-83-3 می‌باشد. در ایوپاک یا اتحادیه بین المللی شیمی محض نیز این ماده با نام دی متیل-1-فنیل متانامین شناخته می‌شود. این محلول دارای چگالی کمتر از آب و بخارات سنگین‌تر از هوا می‌‎باشد و حلالیت فراوانی در اب ندارد. به طور کلی این مایع در صنعت برای ساخت چسب و به عنوان عاملی برای پخت رزین‌های اپوکسی و سایر مواد شیمیایی استفاده می‌شود. فرمول مولکولی دی متیل بنزیل آمین نیز C₉H₁₃N می‌باشد.

لازم به ذکر است که بگوییم BDMA بسیار اشتعال پذیر است و در صورت آتش سوزی بخارات سمی تولید می‌کند که این بخارات برای پوست، چشم و غشاهای مخاطی، خورندگی ایجاد می‌کند.

معرفی تخصصی دی متیل بنزیل امین

همانگونه که در تصویر مشاهده می‌شود، این محلول اشباع‌شده حاوی هیدروکربن‌هایی است که حلقه‌ی بنزنی تشکیل می‌دهند. علاوه بر این هیدروکربن‌ها، در ساختار این مولکول، یک اتم نیتروژن نیز وجود دارد. همان‌طور که گفتیم، BDMA دارای چگالی کمتری از آب است که مقدار آن برابر با 0.915 می‌باشد. این ماده با چنین ساختاری با اینکه محلول در آب شمرده می‌شود اما با توجه میزان حلالیت آن در آب که 8 گرم بر یک لیتر می‌باشد، مولکولی ناقطبی به حساب می‌آید. در نتیجه می‌توانیم بگوییم، این ماده گشتاور دو قطبی بسیار پایینی دارد. این حلال به علت گشتاور دو قطبی بسیار پایین، در حلال‌های ناقطبی بسیار محلول می‌باشد. اما حلالیت آن در آب و حلال‌های قطبی، بسیار پایین است. به عنوان مثال میزان حلالیت BDMA در آب 8 گرم بر لیتر است.

از دیگر ویژگی‌های این ماده می‌توانیم به فراریت بسیار پایین آن بپردازیم. خوب است بدانید، هر چه نقطه جوش ماده‌ای بالاتر باشد، فراریت آن کمتر است. در نتیجه، با توجه به اینکه نقطه جوش این ماده برابر با 357.8 درجه فارنهایت می‌باشد، می‌توانیم بگوییم، دی متیل بزنیل آمین، فراریت بسیار پایینی دارد. فراریت پایین این ماده منجر به کاهش فشار بخار آن نیز می‌شود. در نظر داشته باشید، تبخیر سطحی پایین، بر مقدار ناچیز فشار بخار این ماده موثر است.

بنزیل دی متیل آمین دارای مترادف‌های زیادی است. دی متیل بنزن متانامین، دی متیل بنزیلامین و بنزن متانامین از جمله نام‌های مترادف این ماده هستند که ممکن است بیشتر به چشمتان خورده باشد.

با توجه به ویژگی‌هایی که به برخی از آن‌ها کمی پیش‌تر اشاره کردیم، این ماده در صنایع متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما کاربرد اصلی BDMA در صنعت تولید چسب و سایر مواد شیمیایی است.

درباره نحوه­ تولید و فرمولاسیون DBMA

BDMA در دسته گروه‌های آمین‌ها، فسفین‌ها و پیردین‌ها قرار دارد و فرمولاسیون شیمیایی آن C₆H₅CH₂N(CH₃)₂ می‌باشد. یکی از دسته‌های اصلی که این ماده را در گروه خود جای می‌دهد، دسته‌ی آمین‌ها است. آمین‌ها به‌دلیل اتصال به حلقه‌ی نیتروژن‌دار، دارای بوی مشخص و خوشایندی همانند مشک هستند. همچنین آمین‌ها دارای خاصیت بازی هستند و از آنجایی که دی متیل بنزیل آمین یکی از آمین‌ها است، برخورداری از چنین ویژگی باعث شده به عنوان یک خنثی کننده در برابر اسیدها استفاده شود.

نحوه آماده سازی این ترکیب آلی بدین صورت است، بنزیل کلرید به صورت قطره‌ای در طی یک دوره دو ساعته به آمین با نسبت مولی 1 به 6، با سرعت کافی برای حفظ درجه حرارت کمتر از آن، اضافه می‌شود. هم زدن در دمای اتاق یا همان 40 درجه سانتی گراد، به مدت یک ساعت دیگر ادامه می‌یابد.

سپس مخلوط واکنش در یک قیف جداکننده در حالی که در یخچالی با دمای 5 درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرد، سرد می‌شود و به دو لایه جدا تبدیل می‌گردد. سپس لایه روغنی فوقانی، با وزن 111.5 گرم، برداشته می‌شود و با بخار تقطیر می‌گردد تا زمانی که هیچ چیز، جزء روغن مشاهده نشود. طی این شرایط، تقطیر خام حاوی 103.5 گرم دی متیل بنزیل آمین می‌باشد.

کاربرد دی متیل بنزیل در صنایع مختلف

BDMA کاربردهای متفاوتی در صنعت دارد. از جمله کاربری‌های این ماده می‌توانیم به کاتالیزور، بازدارنده خوردگی، خنثی کننده اسید، ترکیبات چسب‌ها و… اشاره کنیم. اگر بخواهیم کمی در کاربری این ماده به عنوان یک کاتالیزور جزئی‌تر شویم می‌توانیم از کاربرد این ماده به عنوان یک کاتالیزور برای تشکیل فوم‌های پلی اورتان یا واکنش پخت فرمولاسیون دی گلیسیدیل اتر بیس فنول، همچنین به عنوان یک عامل پخت برای رزین‌های اپوکسی نام ببریم.

دی متیل بنزیل آمین در صنعت به عنوان عامل کاتالیزور برای ساخت نمک آمونیوم نیز استفاده می‌شود. طی این فرایند BDMA با متیل یدید واکنش می‌دهد. در این واکنش، BDMA به عنوان کاتالیزور برای انتقال فاز ماده استفاده می‌شود.

سایر کاربردهای صنعتی دی متیل بنزیل آمین

• تنظیم کننده های فرآیند
• تولید مواد پتروشیمی
• تولید مواد پلاستیکی و رزین
• استفاده در صنعت خودرو
• و…

نحوه حمل و نقل و نگهداری دی متیل بنزیل آمین

ظروف نگهداری مناسب این محصول باید از جنس فولاد ضدزنگ باشند. BDMA باید جداگانه از مواد غذایی، اکسیدان‌ها و اسیدهای قوی، در دمای زیر 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. باید توجه داشت که این ماده، نسبت به گرما حساس می‌باشد. در نتیجه با در نظرگرفتن عدد نقطه جوش 357 درجه فارنهایت و نقطه اشتعال آن که برابر با 57 درجه سانتی‌گراد است، باید از افزایش دمایی که هنگام حمل‌ و نقل ایجاد می‌شود، این ماده دور نگه‌داشته شود.

این ماده توسط کانتینرهایی از طریق خطوط ریلی، جاده‌ای و دریایی حمل می‌شود. در نظر داشته باشید، علاوه بر دما، این محصول نسبت به هوا حساس است. بنابراین هنگام جابه‌جایی محصول از بسته بودن درب ظروف باید اطمینان حاصل شود.

نکات مربوط به حفظ ایمنی در برابر دی متیل بنزیل

تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد ترکیب آلی BDMA در دمای بالای 57 درجه سانتی‌گراد ممکن است مخلوط های بخار هوای انفجاری تشکیل دهد. بنابراین باید هنگام استفاده به برچسب‌های درج شده روی مخازن نگهداری که شامل اشتعال‌زایی، تحریک کننده، خورندگی اهتمام ورزید. همچنین باید تمام منابع قابل اشتعال باید از نزدیک (جرقه ها یا شعله های اتش) حذف نمود. زیرا که قرار گرفتن این ماده در معرض نور خورشید یا هرماده قابل اشتعالی ممکن است باعث احتراق آن شود.

این ماده در تماس با چشم، پوست و مجاری تنفسی خورندگی ایجاد می‌کند. علائم مواجهه با BDMA ممکن است شامل احساس سوزش، سرفه، خس خس سینه، التهاب حنجره، تنگی نفس، سردرد، تهوع و استفراغ باشد.

همانطور که دریافتیم استفاده از محصولات بدون رعایت نکات ایمنی سلامتی ما را به خطر می‌اندازد. در نتیجه نکاتی وجود دارند که با رعایت آن‌ها می‌توانید از خود در برابر آسیب‌های احتمالی این ماده محافظت کنید. به ظور مثال، برای پیشگیری از سرخی یا درد چشم و در شرایط حاد به سوختگی شدید، توصیه می‌شود از محافظ های صورت استفاده کنید. یه منظور جلوگیری از برخورد دی متیل بنزیل آمین با دست نیز توصیه می‌شود از دستکش‌های محافظ استفاده کنید. همچنین برای جلوگیری از بلع BDMA، بهتر است در مجاورت آن غذا نخورید، مایعات ننوشید و سیگار نکشید. اگر می‌خواهید در برابر این ماده از آسیب‌های تنفسی نیز جلوگیری کنید؛ لازم است در مکانی مجهز به تهویه مناسب یا اگزوز موضعی با این ماده کار کنید یا حین کار با آن از محافظ تنفس استفاده نمایید.

نکات ایمنی مربوط به چشم

اگر دی متیل بنزیل با چشم برخورد کند، احتمالا موجب سوزش، سرخی و… می‌شود. در صورتی که این ماده با چشم شما برخورد کرد و با این علائم مواجه شدید، ابتدا به مدت چند دقیقه با آب فراوان چشم‌هایتان را بشویید و درصورت امکان لنزهای تماسی را بردارید. در حین شستشو، پلک‌های خود را چندین بار باز و بسته کنید تا چشمانتان کاملا تمیز شود. سپس برای مراقبت‌های بیشتر، به بیمارستان مراجعه کنید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص پوست

اگر آلودگی به لباس قربانی سرایت کرد، آن‌ را از بدن وی خارج کنید. درصورت آلوده شدن پوست، آن را با آب فراوان یا دوش بشویید. در صورت بروز درد، سرخی یا تاول توصیه می‌شود به پزشک متخصص مراجعه کنید.

نکات ایمنی مربوط به تنفس

استنشاق بخارات سمی BDMA می‌تواند سبب گلودرد، سرفه، احساس سوزش، تنگی نقس و از این قبیل مشکلات تنفسی شود. اگر فرد دچار چنین حالاتی پس از استنشاق این ماده شد، باید هوای تازه استشمام کند. سپس به حالت نیمه عمودی دراز بکشد. اگر پس از چند دقیقه علائم کاهش نیابند، ممکن است فرد نیاز به تنفس مصنوعی داشته باشد. در این صورت لازم است در اسرع وقت فرد مصدوم را به بیمارستان منتقل کنید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص بلع

هنگام کار با این ماده سمی که برای تنفس نیز مضر است، باید توجه داشت که بلع آن نیز خطراتی را در پی خواهد داشت. بعد از بلع BDMA اکیداً از مجبور کردن بیمار به استفراغ خودداری کنید و به جای آن، ابتدا دهان وی را بشویید و در اولین فرصت به نزدیک ترین بیمارستان مراجعه نمایید.

نکات مربوط به اطفای حریق

در صورت ایجاد آتش بزرگ، اسپری آب، مه یا فوم مقاوم در برابر الکل گزینه‌های خوبی می‌باشند. سپس ظروف آسیب ندیده را از اطراف آتش دور کنید و از رواناب به منظور کنترل آتش استفاده نمایید. دقت داشته باشید که داخل ظروف آب نباید ریخته شود.

اگر هنگام حمل، آتش سوزی ایجاد شود و آتش شامل مخازن یا بارهای خودرو یا تریلر شود، لازم است با آتش از حداکثر فاصله مبارزه کنید. برای این کار می‌توانید از دستگاه‌های جریان اصلی بدون سرنشین یا نازل‌های مانیتور استفاده کنید. در صورت بالا آمدن صدا از دستگاه‌های ایمنی هواگیری یا تغییر رنگ مخزن BDMA فوراً از محل حادثه خارج شوید. همیشه از تانک‌های غرق شده در آتش دوری کنید. اگر آتش سوزی عظیم است از منطقه خارج شوید و بگذارید آتش بسوزد.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص دفع

بهترین روش برای دفع مایع نشتی و ریخته شده این است که آن را در ظروف قابل آب بندی جمع آوری کنید. سپس با احتیاط باقی مانده را خنثی کنید و محل مورد نظر را با آب فراوان بشویید. در نظر داشته باشید که باید نشتی را برای حداقل 50 متر در همه جهات جدا کنید. به هیچ عنوان اجازه ندهید این ماده شیمیایی وارد محیط شود. چرا که این ماده می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را به محیط زیست و موجودات زنده، وارد کند.

در خصوص دفع کلی این ماده نیز، بهترین راه سوزاندن آن می‌باشد. از آنجا که این ماده بسیار قابل اشتعال است، لازم است آن را با احتیاط کامل به درون این کوره‌ها انتقال دهند. دمای کوره‌ها به منظور دفع این ماده باید بالای 1000 درجه سانتی‌گراد باشد. همان گونه که قبل‌تر اشاره کردیم، بخارات حاصل از سوختن BDMA بسیار سمی هستند. ورود این بخارات به جو کره زمین ممکن است باعث آسیب به زیست کره شود. از این رو کوره‌های دفع این ماده، باید مجهز به اسکرابر باشد. اسکرابر نوعی کاتالیزور می‌باشد که بخارات سمی را کاتالیز می‌کند.