معرفی اجمالی دی متیل اتانول آمین (N,N-Dimethylethanolamine)
دی متیل اتانول آمین یک ترکیب ارگانیک است که با دو نام اختصاری DMAE و DMEA شناخته می‌شود. این ترکیب آلی با شکل ظاهری مایع، ماده‌ای چسبناک و بی‌رنگ، است که در بسیاری از صنایع همچون محصولات پوستی و مراقبتی، همچنین در درمان برخی از بیماری‌ها مانند آلزایمر به عنوان یک ماده مهم و مفید مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فرمول مولکولی این ترکیب آلی C4H11NO می‌باشد و گرانروی آن بالا است. این ماده همان‌طور که از نامش پیدا است جزو دسته‌ی آمین‌ها می‌باشد که با آب، اتانول و بنزن قابل امتزاج است. نام دیگر تجاری این ماده که در بازار هم شناخته شده است، دینول می‌باشد. دینول اشتعال‌پذیر است و اگر تحت حرارت قرار بگیرد گازهای سمی و بخارات تحریک‌کننده از جمله اکسید سمی نیتروژن تولید می‌کند.
معرفی تخصصی این ترکیب آلی
دی متیل اتانول آمین یا دینول یک آمین ساده است که در دمای اتاق به صورت مایعی بی‌رنگ با ویسکوزیته بالا و بویی شبیه به آمونیاک موجود است. این ترکیب آلی دو عاملی، دارای یک گروه آمین و یک گروه الکلی می‌باشد که از آن در محصولات محافظت پوست استفاده می‌شود. دینول با نام‌های دیگری همچون ۲- (دی متیل آمینو) اتانول، دی متیل آمینو اتانول (DMAE) یا دی متیل اتانول امین (DMEA) نیز شناخته می‌شود. این آمین در برابر بقیه آمین‌ها، توانایی بالایی در حذف H2S و CO2 از جریان گازهای ترش دارد.
در اصل این ترکیب آلی یک مولکول کولین با یک گروه متیل کمتر است. پس در نتیجه دینول توانایی کاهش ساختار رنگ‌دانه پیری به نام بتا آمیلوئید را دارد. این بخش فعال سنتروفنفسکوین یا بوکیدرید، به عنوان دارویی برای سلامتی روانی سالمندان شناخته می‌شود که یک ماده شیمیایی با تولید بالا است و دانسیته‌ای تقریباً نزدیک به آب دارد.
دینول به شدت می‌تواند با مواد اکسیدکننده واکنش دهد و در بعضی از واکنش‌هایی دخیل است که استین کولین را تشکیل می‌دهند. استین کولین یک ماده شیمیایی می‌باشد که در مغز و سایر نقاط بدن یافت می‌شود که در اصل انتقال‌دهنده‌ی عصبی است. این ماده به سلول‌های عصبی کمک می‌کند تا ارتباط دقیقی برقرار کنند.
درباره نحوه تولید و فرمولاسیون این ماده
در روش صنعتی آن، دینول به طور اختصاصی توسط واکنش بسامد یا پیوسته آمین‌های اولیه، ثانویه یا ترتیبی با اتیلن تولید می‌شود. اتیلن اکسید به علت یک سری دلایل ایمنی باید به آمین اضافه شود و برعکس آن اتفاق نمی‌افتد. بسته به محصول مورد نظر متفاوت است اما عموما در دمای بین 50 تا 170 درجه سانتی گراد و همچنین فشار 0.2 تا 4 مگاپاسکال متغیر است. اضافه کردن آب به این واکنش آن را تسریع می‌بخشد.
این گونه از آمین‌ها اگر با مواد معدنی و اسید های کربوکسیلیک واکنش دهند، تشکیل نمک می‌دهند. DMAE با فرمول شیمیایی C4H11NO فعالیت می‌کند. این ماده دارای 4 عنصر کربن، 11 عنصر هیدروژن، یک عنصر نیتروژن و اکسیژن در ساختار مولکولی خود می‌باشد.
کاربرد دی متیل اتانول آمین در صنایع مختلف
این ترکیب آلی پر استفاده دارای کاربردهای زیادی در صنعت است که می‌توان به تمیزکننده‌ها، در صنایع رنگ و پوشش‌ها و محصولات مراقبت پوستی و دارویی اشاره کرد. طبق تحقیقات انجام شده حدود 50 درصد از دینول تولید شده صرف تولید فلوکولانت و 20 درصد در تولید رنگ‌های آب و پوشش‌های سطحی استفاده می‌شود. 10 درصدی که باقی می‌ماند برای تولید رزین‌های تبادل یونی، داروهای مختلف و مواد مهارکننده خوردگی استفاده می‌شود. دینول برای بیماری‌هایی مانند اختلال کم توجهی و عدم تمرکز، بیماری‌های آلزایمر، اوتیسم و اختلالات حرکتی استفاده می‌شود. همچنین دینول طبق بعضی از تحقیقات انجام شده، موجب بهبود حافظه، عملکرد و خلق و خو می‌شود.
دی متیل اتانول آمین برای کاهش علائم پیری به ویژه در محصولات پوستی کاربرد دارد و بسیار مفید است. استفاده از این ماده در کرم‌های صورت برای بهبود کیفیت پوست بسیار رایج می‌باشد. دینول می‌تواند به بهبود و از بین رفتن چین و چروک، گودی زیر چشم، شکاف بینی، پوست گردن و سفتی آن کمک کند. در تصفیه آب نیز از بخش صنعتی این ماده استفاده می‌کنند. از دینول در بویلرها برای مقاومت در برابر خوردگی به عنوان یک افزودنی نیز استفاده می‌شود.
سایر کاربردهای صنعتی دینول
- پیش‌ساز برخی از مواد شیمیایی
- صنعت تصفیه گاز
- نمک دینول به عنوان مکمل رژیمی
- کاربرد دارویی و بالابردن عملکرد ذهن
- استحکام پوست و جلوگیری از التهاب در پوست
- کنترل‌کننده PH پوست
- مواد افزودنی به سوخت
- بازدارنده خوردگی
- کاتالیزور برای فوم‌های پلی‌یورتان
- حذف سورفاکتانت میانی فرایندهای گازی
- شیرین سازی گاز در صنایع پالایشی و پتروشیمی
- افزودنی در رزین‌ها و پوشش‌ها
- در ترکیب شیمیایی رنگ‌دانه‌ها
- افزودنی برای حذف رنگ و رزین‌های آمینه در صنایع نساجی
- مولسی فایرها
- و…
نحوه حمل و نقل و نگهداری این حلال آلی
این ماده قابلیت اشتعال بالایی دارد. پس باید از حرارت و شعله دور نگهداری شود. دی متیل اتانول آمین را در ظرفی در بسته و در مکانی خشک و خنک و به‌دوراز نور مستقیم خورشید و دارای تهویه مناسب نگهداری کنید. ظروف بازشده باید به‌دقت ببندید و آنها را به‌صورت عمودی نگهداری کنید تا از نشتی جلوگیری شود. دینول باید به‌دوراز اسیدها و اکسیدکننده‌های قوی و همچنین مواد ناسازگار مانند ایزوسیانات‌ها، آلیاژهای هالوژنی، پراکسید، فنل (اسیدی)، اپوکسیدها، انیدریدها و هالیدهای اسید نگهداری شود. در حمل‌ونقل دینول باید دقت کنید که توسط کامیون‌های مخصوص مواد شیمیایی انجام پذیرد همچنین در طول حمل‌ونقل، درب ظرف‌ها محکم بسته باشد تا نشتی اتفاق نیفتد.
نکات مربوط به حفظ ایمنی در برابر دی متیل اتانول آمین
دینول توانایی ایجاد خوردگی دارد و می‌تواند آسیب‌زا باشد پس بهتر است هنگام کار با آن باید نکات ایمنی را رعایت کرد. استنشاق بخار آن می‌تواند باعث تحریک دستگاه تنفسی شود و در ارتباط با این ماده علائم آسم گزارش شده است. به‌شدت تحریک‌کننده می‌باشد و ممکن است باعث آسیب دائمی به چشم شود. این ماده خورنده باعث آسیب شدید پوست همراه با سوختگی و تاول می‌شود. بلع دینول ممکن است باعث آسیب به غشاهای مخاطی و دستگاه گوارش شما شود. این ماده بسیار اشتعال‌پذیر است و می‌تواند موجب آتش‌سوزی شود و همچنین در صورت گرم‌شدن گازهای سمی از جمله آمونیاک و اکسید نیتروژن تولید می‌کند که بسیار سمی و تحریک‌کننده است. این بخارات و دودها نیز می‌توانند با هوا ترکیب انفجاری به وجود آورند و موجب آتش‌سوزی بزرگی شوند.
نکات ایمنی مربوط به چشم
این ماده سمی و خطرناک است و بهتر است اگر با دینول سروکار دارید، از عینک محافظتی مخصوص استفاده کنید. اگر چشم‌ها با دی متیل اتانول آمین تماس داشته باشند، ممکن است باعث ایجاد تحریک، درد، تورم قرنیه و کوری در چشم شما شود. ابتدا چشم‌ها را از لحاظ وجود لنزهای بینایی بررسی کنید. سپس با آب و یا محلول نرمال سالین زیاد به مدت 20 الی 30 دقیقه آن را شستشو دهید. حتماً پلک‌ها را باز و بسته کرده و پلک‌های پایین و بالا را بلند کنید تا چشم‌ها کامل شسته شود. سپس فوراً برای دریافت خدمات پزشکی به مراکز درمانی و بیمارستان مراجعه کنید.
نکته های مهم ایمنی در خصوص پوست
برخورد دینول با پوست منجر به قرمزی پوست، التهاب و سوختگی شدید شود. زیرا این ماده خورندگی بالایی دارد و حتماً هنگام کار با آن از دستکش‌های محافظتی مخصوص استفاده کنید. اگر به هر علتی دینول با پوست شما تماس پیدا کرد، ابتدا لباس آلوده را جدا کنید و در گوشه‌ای به صورتی قرار دهید تا به چیزی برخورد نکند تا وقتی کاملاً شسته شود. سپس محل آلوده را با آب و صابون بشویید. در این شرایط اگر دوش گرفته شود اطمینان بیشتری برای ازبین‌رفتن ماده از روی پوست حاصل می‌شود. سپس برای کمک‌های پزشکی با اورژانس تماس بگیرید و از پزشک مشورت بگیرید.
نکات ایمنی مربوط به تنفس
اگر با دینول سروکار دارید باید هنگام کار با آن از ماسک‌های تنفسی و محافظتی استفاده کنید تا دچار مسمومیت نشوید. بخارات تولید شده این ماده نیز تولید اکسید سمی نیتروژن و آمونیاک می‌کند و خطرناک است. قرار گرفتن در معرض استنشاق حاد ممکن است منجر به عطسه، گرفتگی صدا، خفگی تحریک دستگاه تنفسی و درد قفسه سینه شود. ابتدا باید فرد مصدوم را به هوای آزاد منتقل کنید و سپس با اورژانس تماس بگیرید. پرسنل اورژانس باید از قرارگرفتن خود در معرض دی متیل اتانول آمین اجتناب کنند. علائم حیاتی از جمله نبض و تعداد تنفس را ارزیابی کنید. اگر فرد دچار نفس تنگی شد و یا نفس نمی‌کشید، به او تنفس مصنوعی بدهید. اگر تنفس مشکل اساسی‌تری دارد، اکسیژن یا سایر حمایت‌های تنفسی را انجام دهید.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص بلع
هنگام کار با دینول از کارهایی نظیر سیگارکشیدن غذا خوردن و نوشیدن مایعات که موجب واردشدن این ماده از طریق بلع به بدن شما می‌شود، پرهیز کنید. اگر به هر روشی دینول را بلعیدید باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. قبل از هر اقدامی نباید استفراغ را به خود القا کنید. بالا آوردن دینول به علت سمی بودن موجب آسیب به شما می‌شود. اگر مصدوم هوشیار است به او دو لیوان آب بدهید تا غلظت این ماده شیمیایی در بدن کم شود و اگر تشنج کرده بود هیچ‌چیز را وارد دهان او نکنید؛ زیرا ممکن است راه تنفس او را ببندید. در این شرایط باید از باز بودن مجرای تنفسی وی اطمینان حاصل کنید. بلافاصله وی را به بیمارستان برای چکاپ‌های مربوطه و درمان انتقال دهید.
نکات مربوط به اطفای حریق
همان‌طور که قبل‌تر اشاره کردیم، این ماده بسیار اشتعال‌پذیر است و دارای بخارات سمی نیز می‌باشد. همچنین دینول ممکن است به‌شدت با آب نیز واکنش دهد و نباید داخل ظروف به‌هیچ‌وجه آب ریخت. برای جلوگیری از آتش‌سوزی بزرگ و غیرقابل‌کنترل ابتدا باید بدانیم که رعایت نکات ایمنی از بروز هرگونه مشکل جلوگیری می‌کند. اگر به هر علتی این ماده موجب آتش‌سوزی شد باید از مواد شیمیایی خشک و یا کربن‌دی‌اکسید برای خاموش کردن آن استفاده کنیم. استفاده از فوم‌های غیرالکلی نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد؛ اما استفاده از آب برای خاموش کردن حریق به وجود آمده نمی‌تواند بسیار کارآمد باشد پس بهتر است از دیگر مواد که اشاره شد برای خاموش کردن آن استفاده کنید.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص دفع
بهتر است از واردشدن دی متیل اتانول به محیط زیست جلوگیری کنیم؛ زیرا این ماده سمی و خورنده است. از آنجایی که دینول توانایی امتزاج با آب را دارد، می‌تواند از طریق آب‌های زیرزمینی و فاضلاب‌ها به محیط‌زیست راه پیدا کند و موجب آسیب و مرگ آبزیان و همچنین آسیب به خاک و آب نیز شود. می‌توان برای این کار از زباله‌سوزهای شیمیایی دارای اسکرابر و یا پس‌سوز استفاده کرد. پیشنهاد ما به شما به دلیل حساسیت بالایی که برای این ماده وجود دارد این است که با یک مجموعه دفع زباله شیمیایی همکاری کنید و از دفع اصولی آن اطمینان حاصل کنید.
خرید ماده دی متیل اتانول آمین از اکسیزان
اکسیزان تأمین‌کننده و واردکننده مواد اولیه شیمیایی درجه یک می‌باشد که با کشورها و تولید کننده‌های زیادی در حال همکاری است. این مجموعه قادر است که مواد شیمیایی مورد نیازتان را در حجم دلخواه برای شما که در صنایع مختلفی چون رنگ، رزین، پوشش، سوخت و … فعالیت می‌کنید، تأمین کند. در خصوص دینول نیز که یکی از مواد مهم موردنیاز در صنعت می‌باشد، ما با HALTERMANN CARLESS که یک تولیدکننده توانای جهانی است همکاری می‌کنیم. حوزه فعالیت این تولیدکننده قدر، در زمینه تولید مواد هیدروکربنی می‌باشد.
