معرفی اجمالی دی اتیلن تری آمین (Di ethylene tri amine)
دی اتیلن تری آمین با نام اختصاری DETA، یک ترکیب آلی با فرمول مولکولی C4H13N3 می‌باشد. این ماده یک مایع بی‌رنگ و چسبنده با بویی شبیه به آمونیاک است که به‌صورت کلی جزو مواد خورنده محسوب می‌شود. این ترکیب آلی در آب و حلال‌های قطبی قدرت حل شوندگی بالایی دارد. خواص شیمیایی DETA شبیه به دی اتیلن آمین است و کاربرد این دو تقریباً مشابه است. اگر قصد خرید این ماده را دارید، خوب است بدانید، کد شناسایی یا CAS NUMBER این ماده 0-40-111 می‌باشد. دی اتیلن تری آمین در صنایع داروسازی، کشاورزی، تولید مواد شیمیایی لاستیک، صنعت رنگ و افزودنی‌های نساجی و… کاربرد مهم و بسزایی دارد.
با توجه به ویژگی‌هایی که این ترکیب آلی دارد مانند خاصیت خورندگی قابل توجهی که از آن برخوردار می‌باشد، می‌توانیم بگوییم دی اتیلن تری آمین ماده‌ای مضر برای سلامت ما و محیط زیست محسوب می‌شود. از این رو هنگام کار با DETA باید نکات ایمنی را رعایت کنید تا دچار آسیب نشوید.
معرفی تخصصی این ترکیب آلی
دی اتیلن تری آمین که یک پلی آزآلکان است، به طور کلی از جمله مواد و محصولات شیمیایی پر کاربرد به حساب می‌آید که در صنایع بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع DETA به‌عنوان حلال برای پلاستیک‌ها، رنگ‌ها و… همچنین سنتز شیمیایی کاربرد فعالی دارد. این ترکیب شیمیایی می‌تواند در صنایع نظامی و مواد منفجره به‌عنوان ماده‌ی اولیه واسطه استفاده شود. DETA با نام‌های دیگری همچون ۲و ۲ ایمینو دی (اتیلن آمین)، بیس (2- آمینواتیل) آمین و 2،2′- دیامینو دی اتیل امین نیز شناخته می‌شوند. این ماده در دمای اتاق به صورت مایعی بی رنگ است (البته رنگ آن گاهی رو به زردی می‌رود) و دارای بوی قوی و مشخصی شبیه به آمونیاک می‌باشد. DETA یک باز ضعیف محسوب می‌شود که محلول آبی آن خاصیت قلیایی دارد.
همانطور که پیش‌تر گفتیم، این ماده از دسته مواد خورنده و خطرناک است که موجب خورندگی بافت و فلزات می‌شود. علاوه بر این لازم است بدانید، احتراق DETA کار ساده‌ای نیست و این ماده در صورت برخورد با حرارت، اکسیدهای سمی نیتروژن تولید می‌کند که می‌تواند تا حدود زیادی خطرناک و آسیب رسان باشند. دی اتیلن تری آمین توانایی جذب رطوبت را از هوا داشته و در آب و حلال‌های قطبی به راحتی حل می‌شود. البته این ماده در هیدروکربن‌های ساده قابل انحلال نمی‌باشند.
درباره نحوه تولید و فرمولاسیون این ماده
اگر به ساختار شیمیایی این ماده دقت کنیم، می‌بینیم که دی اتیلن تری آمین دارای دو آمین نوع اول و یک آمین نوع دوم در مولکول خود می‌باشد. این ترکیب آلی با فرمول شیمیایی CH2CH2NH2)2HN)، محصول جانبی تولید اتیلن دی آمین از اتیلن دی کلراید است که در این واکنش اتیلن دی کلراید و آمونیاک از ابتدا با یکدیگر واکنش داده‌اند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، تولید این ماده در ایالات متحده تا سال 2016 حدوداً برابر با 100,000,000 تا 250,000,000 پوند در سال اعلام شده است. دی اتیلن تری آمین در ساختار خود دارای 4 عنصر کربن، 13 عنصر هیدروژن و 3 عنصر نیتروژن می‌باشد. این ماده از لحاظ ساختاری شبیه به دی اتیلن گلیکول (DEG) است و به همین علت خواص شیمیایی و کاربردشان نیز مشترک محسوب می‌شود.
کاربرد دی اتیلن تری آمین در صنایع مختلف
DETA به‌عنوان هاردنر اپوکسی، استفاده بسیاری دارد و سخت کننده خوبی محسوب می‌شود. این ماده به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد در تولید عوامل پخت رزین اپوکسی و رزین‌های پلی‌آمید واکنشی، استفاده می‌شود. از کاربردهای دیگر این ترکیب آلی می‌توان به استفاده به عنوان حلال اشاره کرد که برای گوگرد، گازهای اسیدی، رزین‌های مختلف و… کاربرد دارد. همچنین در سنتز عوامل آنتی استاتیک پلیمری برای منسوجات نیز عامل مهمی است. این ماده در صنعت رنگ و رزین به عنوان حلال، در صنعت کشاورزی به عنوان آفت‌کش همچنین در صنعت داروسازی و پزشکی نیز پرکاربرد و مهم است.
سایر کاربردهای صنعتی این ماده
- استفاده برای تولید افزودنی‌های آسفالت
- بازدارنده‌های خوردگی
- نرم‌کننده پارچه و صنعت پارچه
- صنایع روانکاوها و روغن‌ها
- افزودنی‌های سوخت
- سورفکانت ها و مواد فعال سطحی
- افزودنی‌های نساجی
- آفت کش
- صنعت کاغذ سازی
- کاتالیزورهای یورتان
- کمک لخته ساز و عوامل کلوئید ساز در صنایع شیمیایی معدنی
- صنایع رنگسازی و رزین و واکس
- کمک فراورش در تولیدات محصولات معدنی
- ماده اولیه حد واسط در صنایع نظامی و مواد منفجره
- مواد کمک لخته ساز و عوامل کلوئید ساز
- و…
نحوه حمل و نقل و نگهداری این حلال آلی
حمل و نقل و جابه جایی این ماده توسط کامیون‌های مخصوص حمل مواد شیمیایی می‌باشد. هنگام حمل و نقل آن لازم است که از بسته بودن درب ظرف و مخزن حاوی این ماده مطمئن شد و آن را به صورت عمودی حمل کرد تا ماده نشت نکند. همچنین باید از منابع اشتعال و حرارت به دور باشد و در تاریکی نگهداری شود. به دلیل ماهیت سوزاننده اتیلن دی آمین و خواص تحریک کننده‌ی بخار آن باید در حمل و نقل احتیاط کرد.
DETA باید در مکانی خشک و خنک با تهویه مناسب نگهداری شود. این ماده جزو مواد خطرناک و خورنده به حساب می‌آید و به میزانی سمی است که حتما باید از مواد غذایی و خوراکی جدا نگهداری شود. از محکم بسته بودن درب ظرف این ماده اطمینان حاصل کنید که از نشتی آن جلوگیری شود. DETA ماده‌ای واکنش پذیر است. پس برای جلوگیری از این پیش آمد باید از اکسیدان‌های قوی، اسیدها و ترکیبات نیتروآلی دور نگه داشته شود. بهتر است ذخیره سازی این ماده در دمای کمتر از 30 درجه سانتی گراد صورت پذیرد. برای نگهداری این ماده باید بدانید که نقطه اشتعال DETA برابر با 215 درجه فارنهایت و نقطه اشتعال آن 405 میلی‌متر جیوه در 760 درجه فارنهایت می‌باشد.
نکات مربوط به حفظ ایمنی در برابر DETA
همانطور که قبل‌تر بیان شد، دی اتیلن تری آمین جزو مواد شیمیایی خطرناک و خورنده طبقه‌بندی می‌شود که باید هنگام کار با این ماده نکات ایمنی را رعایت کرد. بخاراتی که این ماده پس از گرم شدن و اشتعال تولید می‌کند، سنگین‌تر از هوا و سمی می‌باشند. این ماده می‌تواند موجب سوختگی درجه 1 شود و همچنین اگر به چشم برخورد کند، موجب آسیب شدید قرنیه نیز می‌شود. اگر بخارات این ماده به مدت طولانی نفس کشیده شود، می‌تواند موجب آلرژی، علائم آسم و مشکلات تنفسی شود. این ماده پتانسیل آتش‌سوزی متوسطی دارد؛ اما اگر در معرض شعله و حرارت و اکسیدکننده‌ها قرار گیرد می‌تواند موجب آتش‌سوزی شود. هنگامی که با این ماده سر و کار دارید حتماً از عینک، دستگاه تنفس مستقل و لباس مخصوص و لاستیکی (از جمله دستکش) استفاده کنید.
نکات ایمنی مربوط به چشم
اگر به هر علتی این ماده وارد چشمان شما شد، ابتدا چشم‌ها را از لحاظ وجود لنزهای بینایی بررسی کنید و اگر در چشم لنزی وجود داشت، سعی کنید آن را با احتیاط جدا کنید. پس از آن چشم‌ها را با آب ولرم یا محلول نرمال سالین به مدت 15 الی 30 دقیقه شستشو دهید و مطمئن شوید که همه جای چشم از آلودگی پاک شود. این کار را با باز و بسته کردن چشم نیز می‌توان انجام داد. پس از انجام کمک‌های اولیه فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از سلامت شما اطمینان حاصل کند.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص پوست
برخورد DETA با پوست، منجر به آلرژی، التهاب، قرمزی و سوزش می‌شود. بهتر است هنگام برخورد با این ماده از لباس‌های مخصوص و لاستیکی استفاده کنید و همچنین دستکش مخصوص بپوشید. اگر به هر علتی این ماده با پوست شما تماس پیدا کرد، ابتدا لباس آلوده را جدا کنید و در محلی جدا نگه دارید تا بقیه وسایل را آلوده نکند. سپس محل آلوده بر روی پوست را با آب و صابون به مدت 20 دقیقه بشویید. سپس برای کمک‌های پزشکی با اورژانس تماس بگیرید.
نکات ایمنی مربوط به تنفس
اگر برای مدت طولانی در معرض تنفس این ماده و بخارات سمی آن قرار گرفتید، احتمالاً دچار گلودرد، سرفه، احساس سوزش و تنگی نفس می‌شوید. ممکن است علائم آن حتی با تأخیر نمایان شوند. ابتدا منطقه آلوده به این ماه را ترک کنید و در هوای تازه نفس عمیق بکشید. اگر علائمی مانند خس‌خس سینه، سرفه، تنگی نفس، سوزش در دهان یا گلو یا قفسه سینه ایجاد شد، با پزشک تماس بگیرید. بهتر است در این شرایط برای انتقال فرد به بیمارستان آماده باشید. در صورت امکان، از دستگاه تنفس مستقل یا اکسیژن مصنوعی استفاده کنید. اگر نفس فرد قطع شد و دچار تنگی نفس شدید شد، در صورت نداشتن دستگاه اکسیژن، به او تنفس مصنوعی دهید و فوراً او را به بیمارستان برسانید.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص بلع
هنگام کار با این ماده سمی و خورنده از غذا خوردن و آشامیدن و حتی سیگارکشیدن بپرهیزید تا دی اتیلن تری آمین به‌صورت اتفاقی توسط شما بلعیده نشود. اگر این اتفاق افتاد حتماً سعی کنید حالت تهوع و استفراغ را به خود القا نکنید؛ زیرا این ماده خورنده در مسیر برگشت از معده می‌تواند به مری، گلو و غشای دهان شما آسیب جدی وارد کند. اگر فرد مصدوم هوشیار است و تشنج نمی‌کند، به او 2 لیوان آب برای رقیق کردن ماده شیمیایی بدهید. البته ابتدا بهتر است دهان او را با آب بشویید و به او تأکید کنید که آب را قورت ندهد.
فوراً با بیمارستان یا مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید. بلافاصله قربانی را به بیمارستان منتقل کنید. اگر فرد آسیب‌دیده تشنج کرده بود یا بیهوش شد، چیزی از راه دهان به او ندهید و از باز بودن مجرای تنفسی وی اطمینان حاصل کنید. طوری فرد را به پهلو بخوابانید و سرش را پایین‌تر از بدنش قرار دهید تا راحت‌تر بتواند نفس بکشد.
نکات مربوط به اطفای حریق
این ترکیب شیمیایی خطرناک قابل احتراق است و در صورت سوختن، دود یا گازهای تحریک‌کننده یا سمی تولید می‌کند. همچنین می‌توان اشاره کرد که DETA در دمای بالای 97 درجه سلسیوس مخلوط‌هایی منفجره با هوا ایجاد می‌کند. بهتر است برای جلوگیری از این اتفاق، نباید در مجاورت این ماده شعله، حرارت و جرقه ایجاد کنید. همچنین بهتر است در دمای بالای 97 درجه سلسیوس از یک سیستم تهویه و تجهیزات الکتریکی ضد انفجار مناسب استفاده کنید. اگر این ماده موجب حریق و انفجار شد، از اسپری آب، پودر، فوم مقاوم به الکل و دی‌اکسیدکربن برای خاموش کردن آن استفاده کنید. در صورت بروز آتش‌سوزی ظروف را با پاشیدن آب خنک نگه دارید؛ اما دقت کنید آب وارد مخزن‌ها نشود.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص دفع
همانطور که می‌دانیم DETA می‌تواند موجب آسیب به محیط زیست، گیاهان،حیوانات و حتی آبزیان شود. به دلیل اینکه این ماده در آب حلالیت بالایی دارد، به راحتی می‌تواند به آب‌های زیر زمینی و فاضلاب وارد شود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، این ماده آلوده به آب و خاک وارد می‌شود و همه چیز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. پس بهتر است برای دفع آن از راه و روش اصولی استفاده کرد و به قوانین و ضوابط دفع آن دقت کافی داشته باشید. پیشنهاد ما به شما برای دفع این ماده، سوزاندن آن با حلالی قابل اشتعال در کوره مجهز به پس‌سوز و اسکرابر می‌باشد.
خرید ماده دی اتیلن تری آمین از اکسیزان
مجموعه اکسیزان که وارد کننده ماده اولیه شیمیایی صنعتی درجه یک می‌باشد مفتخر است که این ماده شیمیایی را با بهترین کیفیت به مشتریان خود عرضه کند.
