هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات (HEMAP)

معرفی اجمالی هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات (hydroxyethyl methacrylate phosphate)

هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات مایعی شفاف، بی‌رنگ (گاهی مایل به زرد) و کمی چسبناک می‌باشد. در برخی موارد ممکن است در این ماده ذرات ریز مشکی یافت شود. این ماده دارای نام اختصاری HEMAP است. HEMAP در پابکم و سایر سایت‌های مرجع حوزه شیمی با CAS number یا کد شناسایی 4-46-32435 شناسایی می‌شود. فرمول مولکولی این ماده، C₁₂H₁₉O₈P می‌باشد. HEMAP به عنوان یک عامل برای افزایش چسبندگی و سخت‌کنندگی سایر عناصر به ویژه فلزات در صنایع مختلف استفاده می‌شود.

از ویژگی‌های این ماده می‌توانیم بگوییم، فراریت هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات به شدت پایین است. همچنین HEMAP ماده‌ای خورنده می‌باشد. لازم است بدانید، در صورت برخورد این ماده با سطح بدن، پوست دچار سوزش می‌شود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این ماده، ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در سیستم عصبی قربانی شود. علاوه بر این‌ها HEMAP جزو طبقه بندی مواد قابل اشتعال قرار می‌گیرد. در نتیجه خوب است هنگام کار و طی حمل و نقل و نگهداری از این ماده کلیه نکات ایمنی را رعایت فرمایید.

معرفی تخصصی HEMP

آیوپاک یا اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی نام این ماده را 2- [هیدروکسی – [2- (2- متیل پروپ -2 انیلوکسی) اتوکسی] فسفریل] اٌکسی اتیل 2- متیل پروپ -2- انوات نهاده است. HEMAP در سایر مقالات و سایت‌ها دارای نام‌های دیگری نیز می‌باشد. بیس (متاکریلویلوکسی اتیل) هیدروژن فسفات، بیس [2-(متاکریلویلوکسی) اتیل] فسفات و بیس (2- متاکریلوکسی اتیل) فسفات نمونه‌هایی از این نام‌ها می‌باشند.

هر چقدر نقطه جوش یک مایع بالاتر باشد، مولکول‌های سطح مایع تمایل کمتری برای تبدیل فاز از مایع به گاز دارند. در این حالت، تبخیر سطحی مایع در یک زمان ثابت کم است یا به بیانی دیگر، فراریت آن پایین می‌باشد. از طرف دیگر HEMAP دارای ویسکوزیته بالایی است. ویسکوزیته بالا سبب می‌شود که گران‌روی این ماده افزایش یابد. در واقع گران‌روی بالا و فراریت پایین باعث می‌شود که HEMAP در صنایع به عنوان عاملی برای چسبندگی عناصر مورد استفاده قرار گیرد. چنین عملکردی می‌تواند به غیر از افزایش چسبندگی، مقاومت عناصر را در برابر خوردگی افزایش دهد. به همین علل کاربرد اصلی هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات در صنایع، استفاده از آن به عنوان عامل چسبندگی می‌باشد. از دیگر ویژگی‌های HEMAP می‌توان به مقاومت در برابر آب اشاره کرد.

درباره نحوه­ تولید و فرمولاسیون هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات

فرمولاسیون شیمیایی هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات، [H2C=C(CH3)CO2CH2CH2O]2P(O)OH می‌باشد و HEMAP از گروه واکنشی استرها است. همانطور که در تصویر مشاهده می‌کنید، این ماده دارای ساختار خطی بلند می‌باشد. جرم مولکولی  این ماده 322.25 گرم بر مول است. HEMAP با وجود 12 کربن، 8 اکسیژن و 1 فسفر در ساختار خود در طبقه بندی مولکول‎‌های سنگین قرار می‌گیرد.

راه‌های مختلفی برای ساخت این ماده در مقیاس صنعتی موجود می‌باشد. یکی از این روش‌ها، تولید آن به وسیله فسفریک اسید و دی اتیل متاکریلات می‌باشد. HEMAP یک استر مبتنی بر اسید فسفریک است که از واکنش مونومر اسید فسفریک و دی اتیل متاکریلات به وجود می‌آید.

کاربرد HEMAP در صنایع مختلف

از این ماده معمولا در سیستم‌های رنگدانه به عنوان عاملی برای تقویت چسبندگی استفاده می‌شود. از مزایای این خاصیت HEMAP، می‌توان به چسبندگی بهتر به زیرلایه‌های فلزی و سایر بسترهای دشوار اشاره کرد. وجود هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات در بسترهای زیرین فلزات به ویژه مس، فولاد و آلومینیوم، باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی سطحی نیز می‌شود.

به دلیل تمایل زیاد به یون‌های فلزی می‌توان از آن به عنوان جاذب کیلیت استفاده کرد. HEMAP در عامل دار کردن سطح پلی تترا فلوئورو اتیلن (PTFE) موثر است. از PTFE در ساخت ماسک‌های ضربه گیر به عنوان محافظ جمجه و صورت استفاده می‌شود.

سایر کاربردهای صنعتی  این ماده

• جذب اورانیوم و عناصر خاکی کمیاب در محلول آبی
• تقویت کننده چسبندگی شیشه
• کوپلیمریزه شده با رزین‌های اکریلیک
• و…

نحوه حمل و نقل و نگهداری هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات

به طور کلی HEMAP درون بشکه‌هایی که آن‌ها نیز درون کانتینر قرار دارند، حمل می‌شود. جنس این بشکه‌ها از نوعی پلاستیک مخصوص می‌باشد. بر روی بشکه‌های حمل این کالا و ظروف نگهداری آن دو برچسب ایمنی درجه می‌شود. این دو برچسب تحریک‌کننده و خورنده می‌باشند. درج برچسب به این خاطر است که اگر فردی از محتویات این ظروف اطلاعی ندارد، از نکات ایمنی قبل از مواجهه با HEMAP اطلاع کافی داشته باشد. نقطه اشتعال این ماده بیشتر 110 درجه سانتی‌گراد است. به همین علت دمای کانتینرهای حمل این کالا باید کمتر از 10 درجه سانتی‌گراد باشد.

HEMAP در مکانی خشک، خنک و با تهویه مناسب نگهداری می‌شود. دمای مناسب برای نگهداری این ماده 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. HEMAP به نور حساس است. به طوری که در صورت قرار گرفتن در معرض نور خورشید، شروع به تجزیه شدن می‌کند. بنابراین باید از نورهای قوی و نور خورشید به‌دور باشد و در مکانی تاریک نگهداری شود. نقطه جوش HEMAP برابر با 221 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. همانطور که قبل‌تر نیز اشاره کردیم، نقطه جوش بالای این ماده سبب می‌شود فراریت آن کاهش یابد. اما برای جلوگیری از این فراریت جزئی، پس از باز و بسته کردن درب ظروف، از بسته بودن درب آن جلوگیری کنید.

نکات مربوط به حفظ ایمنی در برابر HEMAP

این ماده دارای خاصیت خورندگی می‌باشد. یعنی در صورت برخورد با سلول‌های بدن، آن‌ها را از بین می‌برد. قرار گرقتن طولانی مدت در معرض این ماده منجر به افسردگی سیستم عصبی مرکزی می‌شود. آسیب‌های کلیوی از دیگر اثرات قرار گرفتن در معرض این ماده می‌باشد. این ماده به صورت موضعی نیز دارای اثرات مخربی است. هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات به صورت شدید چشم را تحریک می‌کند. در صورت برخورد این ماده با پوست، دچار سوزش آن می‌شود. HEMAP غشای مخاطی حلق و ریه را به شدت تحریک می‌کند.

هنگام استفاده از HEMAP لازم است که نکات پیشگیری از آلوده شدن توسط آن را بدانید. هنگام انجام آزمایش بر روی این ماده، از عینک ایمنی استفاده کنید. حین جابه جایی HEMAP، استفاده از دستکش محافظ الزامی است. برای جلوگیری از ورود بخارات این ماده به حلق و ریه، از ماسک‌های تنفسی استفاده کنید. همچنین بهتر است در معرض HEMAP غذا نخورید، آب ننوشید و سیگار نکشید.

نکات ایمنی مربوط به چشم

در صورت برخورد HEMAP با چشم، ابتدا مصدوم را از نظر وجود لنزهای تماسی ارزیابی کنید. در صورت وجود لنز، آن را از چشم مصدوم خارج کنید. سپس چشم‌های وی را به مدت 30 دقیقه با آب یا محلول نرمال سالین بشویید. هنگام شستشو پلک‌های بالا و پایین قربانی را تکان دهید تا آب به تمامی نقاط چشم برسد. سپس با پزشک تماس بگیرید و توصیه‌های لازم را دریافت کنید. به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک، از قطره یا پماد چشم به منظور درمان استفاده نکنید. بعد از شستشو، وی را به بیمارستان برسانید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص پوست

بلافاصله بعد از برخورد هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات با پوست، سطح آلوده را با آب فراوان شستشو دهید. اگر لباس قربانی به این ماده آغشته شد، آن را از بدن وی خارج کنید. اگر بعد از اتمام شستشو، قربانی در پوست خود احساس سوزش می‌کرد، وی را به بیمارستان انتقال دهید.

نکات ایمنی مربوط به تنفس

در صورت استنشاق HEMAP، سریعاً منطقه آلوده را ترک کنید و به مکانی با هوای باز بروید. سپس چند نفس عمیق بکشید. اگر قربانی در دهان یا گلوی خود احساس سوزش می‌کرد، وی را به بیمارستان انتقال دهید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص بلع

فوراً بعد از بلع HEMAP دهان خود را با آب بشویید. به هیچ وجه باعث استفراغ قربانی نشوید و از استفراغ وی جلوگیری کنید. برگشت مواد از معده به حلق موجب تحریک شدید مری و ریه می‌شود. در صورتی که قربانی هوشیار است، برای رقیق کردن مواد در معده به وی دو لیوان آب بدهید. اگر قربانی بی‌هوش یا در حال تشنج است، هیچ چیزی از راه دهان به وی ندهید. بهتر است در این حالت قربانی را به پهلو بخوابانید و سرش را کمی پایین‌تر از سطح بدنش قرار دهید. سپس از باز بودن مجرای وی مطمئن شوید. سپس قربانی را به بیمارستان منتقل کنید.

نکات مربوط به اطفای حریق

همان گونه که گفتیم، HEMAP قابل اشتعال می‌باشد. در صورتی که محل نگهداری این ماده دچار آتش‌سوزی شد، بهتر است از مواد شیمیایی خشک برای اطفای حریق استفاده کنید. همچنین به وسیله آب، فوم‌های الکلی و دی اکسید کربن نیز می‌توانید آتش حاصل از این ماده را خاموش کنید.

نکته‌های مهم ایمنی در خصوص دفع

این ماده زیست تخریب پذیر می‌باشد. بنابراین در صورت دفع این ماده در طبیعت، تدریجاً تجزیه می‌شود. بهترین راهکار برای دفع این ماده روانه کردن آن به فاضلاب می‌باشد.

خرید هیدروکسی اتیل متاکریلات فسفات از اکسیزان

اکسیزان شرکتی با سابقه درخشان است که در زمینه تأمین و واردات مواد اولیه شیمی فعالیت می‌کند. فروشگاه آنلاین اکسیزان در حوزه خرید و فروش مواد اولیه شیمیایی، مرغوب‌ترین مواد اولیه را از برترین شرکت‌های تولید انواع مواد شیمیایی شناسایی و وارد کشور و در سطح گسترده توزیع می کند. شما می‌توانید HEMAP را در حجم دلخواه خود و ظروف مخصوص سفارش دهید.