اتیل استات (Ethyl Acetate)

معرفی اجمالی اتیل استات (Ethyl Acetate)

اتیل استات یک ترکیب شیمیایی با فرمول مولکولی C₄H₈O₂ می‌باشد. این ترکیب شیمیایی در بازار با نام تجاری اتیل استات نیز شناخته می‌شود. کد شناسایی یا CAS number آن، 6-78-141 می‌باشد. این محصول، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از جمله صنایع شیمیایی، آرایشی بهداشتی، رنگ و رزین، غذایی،  و… دارد. این مایع بی‌رنگ بسیار فرار است و رایحه‌ای شبیه به میوه دارد. از دیگر خصوصیات این ماده می‌توان طعم تلخ و شیرین آن را در نظر گرفت.

این ترکیب آلی، در هرگونه شرایط محیطی قابل اشتعال است. همچنین مجاورت با ماده اتیل استات، خطراتی از جمله سردرد، تحریک مجاری تنفسی، ضعف، از دست دادن هوشیاری، حالت تهوع و سرگیجه را برای انسان در پی دارند. پس حائز اهمیت است که مصرف کننده در هنگام استفاده از این محصول، باید نکات ایمنی مربوطه را رعایت کند.

معرفی تخصصی اتیل استات

این ماده شیمیایی با نام های استیدین، اتر استیک، اتیلا استات، استر استیک، اکتان اتیلو و… نیز شناخته شده است. اتیل استات به عنوان حلال مواد شیمیایی، طعم دهنده‌ها، رنگدانه‌ها، واسطه‌ها، تمیز کننده‌ها، رقیق کننده‌ها و… در صنعت کاربرد دارد.

این ماده شیمیایی، شفاف و بسیار فرار است. به راحتی در رطوبت تجزیه می‌شود. در ساختار خود، دو گیرنده پیوند هیدروژنی دارد. با حرارت دادن اسید استیک و اتیل الکل در حضور اسید سولفوریک و تقطیر آن‌ها تولید می‌شود. در واقع اتیل استات یک حلال بسیار قوی است و به علت بو و مزه مطبوعی که دارد بسیار به عنوان طعم دهنده‌ها در صنایع غذایی از آن استفاده می‌شود. این ترکیب، در دماهای پایین تر محلول تر (در آب) و در دماهای بالاتر کم‌تر محلول است. البته آب تنها ماده‌ای نیست که قابل اختلاط اتیل استات می‌باشد، بلکه این ماده با اتانول، اتیل اتر و… نیز قابل اختلاط است. علاوه بر این‌ها، بسیار محلول در استون و بنزن است. همچنین با کلروفوم نیز مخلوط می‌شود. همین موضوع باعث کاربرد زیاد این محصول در صنایع مختلف شده است.

لازم است توجه داشته باشید، هنگامی که به منظور تجزیه این ماده، به آن حرارت داده می‌شود، اتیل استات دود تند و بخارهای تحریک کننده منتشر می کند. در ذخیره سازی نیز، به آرامی توسط آب تجزیه می شود.

درباره نحوه تولید و فرمولاسیون این ماده

اتیل استات، یک استر استاتی می‌باشد که بین اسید استیک و اتانول تشکیل می‌شود. این ماده با فرمول شیمیایی CH₃COOC₂H_5، در حضور کاتالیزور اتوکسید آلومینیوم با تراکم استالدهید تیشنکو تولید می‌گردد. این ترکیب شیمیایی محصول مشترک اکسیداسیون بوتان به استیک اسید در دمای 175 درجه سانتی گراد و 50 اتمسفر در حضور کاتالیزگرهایی چون کبالت و کروم می‌باشد. همچنین از دیگر روش‌های تولید اتیل استات حرارت دادن اسید استیک و اتیل الکل در حضور کاتالیزگر اسید سولفوریک است. در این ماده 4 اتم کربن، 8 اتم هیدروژن و 2 اتم اکسیژن وجود دارد که با پیوندهای کووالانسی بهم متصل شده‌اند.

کاربرد اتیل استات در صنایع مختلف

این ماده شیمیایی، به علت بو و طعمی که دارد، در صنایع غذایی بسیار به عنوان طعم دهنده استفاده می‌شود. همچنین این بوی مطبوع باعث شده تا از آن در محصولات پاک کننده خانگی و خوش بو کننده هوا استفاده شود. از این دسته می‌توان به شمع های معطر نیز اشاره کرد. به خاطر خاصیت حلالیت بالای این محصول، از آن به عنوان رقیق کننده بعضی محصولات آرایشی همانند لاک‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر آن به عنوان حلال برای پوشش‎‌های سطحی و مواد شیمیایی آلی استفاده می‌گردد. از کاربردهای دیگر این ترکیب می‌توان به حلال آلی بودن آن برای نیتروسلولز و دوپ‌های هواپیما نیز اشاره کرد. همچنین Ethyl Acetate برای تولید پودر بدون دود، چرم مصنوعی، فیلم‌ها، صفحات عکاسی، ابریشم مصنوعی، تمیز کردن مسنوجات و… استفاده می‌شود.

این محصول پرکاربرد، در محصولات خودرو، محصولات سرگرمی، داخل خانه، تعمیر و نگهداری خانه، مراقبت‌های شخصی و… هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف‌کنندگان از آن در چسب‌ها و مواد شیمیایی درزگیر، ضد چسب، رنگدانه‌ها، واسطه‌ها، عطر و مواد شیمیایی آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

سایر کاربردهای صنعتی این ماده:

• تقویت کننده چسبندگی/ پیوستگی
• چسب‌ها و درزگیرها
• پاک کننده‌ها
• رقیق کننده‌ها
• رنگدانه‌ها
• کف زدا
• واسطه‌ها
• و…

نحوه حمل و نقل و نگهداری این حلال آلی

اتیل استات، به راحتی در اثر حرارت قابل اشتعال است. بنابراین در دسته مواد آتش‌زا قرار می‌گیرد. این ماده، باعث تحریک یا سوزش پوست و چشم می‌شود. همچنین آتش آن گازهای تحریک‌کننده، خورنده و سمی تولید می‌کند. از این رو، Ethyl acetate از جمله موادی است که هرکسی توانایی حمل و نقل آن را ندارد.

مجموعه اکسیزان، مجوزهای لازم برای حمل و نقل مواد شیمیایی خطرناک را کسب کرده است. در صورت خرید از اکسیزان، ما این ماده را در بشکه‌های آبی رنگ که مقاومت بالایی دارند و از اکسید شدن این ترکیب جلوگیری می‌کنند، به دست شما می‌رسانیم. در واقع ما این ماده را از شرکت تولید کننده دریافت می‌کنیم و به شما در ایمنی کامل تحویل می‌دهیم. لازم است بدانید بر روی این بشکه‌ها 4 برچسب خطر، شامل برچسب قابل اشتعال، تحریک‌کننده و برچسب‌های مضر برای سلامت انسان و محیط زیست، درج شده. تلاش ما در این مجموعه بر این است که مواد خطرناک را در ایمنی کامل به دست شما برسانیم.

با توجه به خواص آتش‌زایی این مواد، باید در محیط به خصوصی نگه‌داری و حمل شود. این ماده، باید در محیط زیر 73 درجه فارنهایت نگه‌داری شود. همچنین بخار اتیل استات در غلظت‌ 400ppm  به بالا باعث سوزش چشم و تحریک مجاری تنفسی انسان می‌شود. بنابراین لازم است که با ایمنی‌های خاصی این محصول را حمل کرد.

نکات مربوط به حفظ ایمنی در برابر اتیل استات

طبق طبقه‌بندی NFPA، این ماده در شرایط اضطراری می‌تواند بسیار باعث تحریک سطوح مخاطی، چشم‌ها، پوست، مجاری تنفسی، لثه‌ها و… شود. در نظر داشته باشید مایعات و جامداتی که تقریبا در تمام شرایط دمایی قابل اشتعال هستند، این امکان وجود دارد که در صورت قرارگیری در مجاورت هوا، اتمسفرهای خطرناکی تولید کنند. از این رو لازم است شرایطی را ایجاد کنید که اتیل استات به هیچ عنوان در مجاورت هوا قرار نگیرد.

علاوه بر این‌ها، این ماده، در دسته مواد معروفی قرار دارد که در شرایط آتش‌سوزی پایدار هستند. در نتیجه رعایت نکات ایمنی هنگام کار با این ماده بسیار حائز اهمیت است.

نکات ایمنی مربوط به چشم

اگر این ماده شیمیایی با چشم شخصی برخورد کرد، ابتدا چشم‌های مصدوم را از نظر لنز‌های تماسی بررسی کنید. در صورت وجود، آن را بردارید. سپس چشم‌های مصدوم را با آب یا محلول نرمال سالین به مدت 30 دقیقه بشویید. سپس به صورت مداوم از شخص مصدوم بخواهید تا پلک بزند. این کار به شستشو کامل چشم، کمک شایانی می‌کند.

حتی اگر هیچ نشانه‌ای از تحریک یا قرمزی مشاهده نشد؛ بلافاصله پس از شستشوی چشم، قربانی را به بیمارستان منتقل کنید. اکیدا بدون دستور پزشک پماد یا دارویی را در چشم قربانی قرار ندهید.

نکات ایمنی مربوط به پوست

از آنجایی که این ماده به سرعت به لباس نفوذ می‌کند، ابتدا تمام لباس‌های آلوده را جدا کرده و سپس سریعا پوست آسیب دیده را با آب فراوان بشویید. پیشنهاد می‌شود ترجیحا پوست را با آب و صابون شست و شو دهید. همچنین اگر نشانه‌ای از قرمزی و سوزش دیده شد فورا با پزشک تماس گرفته و یا مصدوم را به بیمارستان منتقل کنید.

نکات ایمنی مربوط به تنفس

در صورتی که در مجاورت بخار این ماده قرار گرفتید، به سرعت به هوای آزاد رفته و منطقه آلوده را ترک کنید. سعی کنید تا جایی که می‌توانید نفس‌های عمیق بکشید. در صورت در دسترس بودن دستگاه تنفس از آن استفاده کنید. اگر علائمی همچون سرفه، تنگی نفس، سوزش در دهان، گلو، یا قفسه سینه مشاهده کردید، لازم است بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

نکات ایمنی مربوط به بلع

اول از همه، سعی نکنید استفراغ کنید. به طور کلی مواد شیمیایی فرار، خطر بالایی برای دستگاه تنفس مصدوم دارند. از آنجایی که اتیل استات نیز در دسته این نوع مواد قرار دارد، استفراغ آن باعث افزایش مشکلات پزشکی در ریه‌ها می‌شود. به همین دلیل، بهتر است ابتدا دهان را بشویید. در صورت هوشیار بودن قربانی سعی کنید به اون آب بدهید. اینکار به رقیق کردن اتیل استات کمک می‌کند. پس از آن سریعا او را به بیمارستان منتقل کنید. اگر مصدوم هوشیار نبود یا دچار تشنج شد، اکیدا به او چیزی نخورانید. حتما از باز بودن مجارای تنفسی فرد ‌‌آسیب دیده اطمینان حاصل کنید. سپس به پزشک مراجعه فرمایید.

نکات مربوط به اطفای حریق

ابتدا تمام منابع احتراق را بردارید و سعی کنید ظروفی که هنوز آتش نگرفته‌اند را جدا کنید. استفاده از آب برای خاموش کردن آتشی که به واسطه اتیل استات ایجاد شده باشد، ممکن است بی‌فایده باشد. به همین دلیل بهتر است از موادی که بیشتر به خاموش شدن آن، کمک می‌کنند، استفاده کنید. برای آتش کوچکی که به واسطه این ماده ایجاد شده باشد، توصیه می‌شود از مواد شیمیایی خشک، کربن دی اکسید، اسپری آب و فوم مقاوم الکل استفاده کنید. برای آتش های بزرگ نیز از فوم مقاوم الکل و اسپری آب استفاده کنید. اگر آتش در تانک یا خودرو حمل و نقل صورت گرفت، سعی کنید با حداکثر فاصله با آتش مقابله کنید.

نکات مهم ایمنی در خصوص دفع

از آنجایی که اتیل استات به محیط زیست آسیب می‌زند. بنابراین باید از ورود این ماده به طبیعت جلوگیری کنیم. یکی از روش‌های دفع آن، جذب کردن این ترکیب در ورمیکولیت، ماسه خشک، خاک یا مواد مشابه است. همچنین اتیل استات از جمله موادی است که با سوزاندن کنترل شده در معرض دفع نهایی قرار می‌گیرد.