معرفی اجمالی هگزا متیلن دی ایزوسیانات
هگزا متیلن دی ایزوسیانات یک ترکیب آلی از گروه ایزوسیانات‌ها است که با نام اختصاری HDI و فرمول مولکولی C8H12N2O2 و شماره شناسایی 0-06-822 شناخته می‌شود. این ماده، مایعی بی‌رنگ و شفاف است که بویی تند دارد. HDI در کاربردهای خاص مانند پوشش‌های مینای دندان که در برابر سایش و تخریب نور ماورا بنفش مقاوم هستند، استفاده می‌شود. همچنین این ترکیب در ساخت محصولاتی مانند کف‌های الاستیکی سفت و محکم، رنگ‌ها، لاک‌ها، چسب‌ها و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خوب است بدانید، این ترکیب مقداری سمی است و اگر وارد محیط زیست شود می‌تواند خسارات زیان بار زیادی وارد کند. به همین دلیل باید اطلاعات کافی مانند نکات ایمنی، کمک‌های اولیه و… داشته باشیم تا بتوانید از خطرات احتمالی آن جلوگیری کنیم.
معرفی تخصصی هگزا متیلن دی ایزوسیانات
به طور تخصصی این ترکیب یک ایزوسیانات آلیفاتیک است که در واکنش با پلی آل‌ها، دسته‌ای از مواد پلی‌مری به نام پلی یورتان را می‌سازند. این ماده، یک مایعی شفاف که رنگی رو به زرد کم رنگ است و بویی تند، قوی و تحریک کننده دارد. این ترکیب به راحتی با آب و الکل وارد واکنش می‌شود. واکنش این ماده با آب به آهستگی رخ می‌دهد و سبب ایجاد کربن دی اکسید می‌شود.
این ترکیب آلی با نام‌های دیگری همچون 1،6-دی ایزوسیاناتوهگزان، هگزامتیلن دی ایزوسیانات، Desmodur H و Mondur HX نیز شناخته می‌شود. علاوه بر این‌ها، خوب است بدانید این ماده در تولید پلاستیک نیز کاربرد دارد.
درباره نحوه تولید و فرمولاسیون این ماده
این ماده یک مولکول متقارن است و دو گروه ایزوسیانات با واکنش پذیری برابر دارد. این ترکیب در ساختار خود دارای 8 عنصر کربن، 12 عنصر هیدروژن، 2 عدد نیتروژن و 2 عدد اکسیژن می‌باشد.
برای تولید این ماده دو مرحله وجود دارد. مرحله اول، واکنش هگزامتیلن دی آمین با فسژن است؛ که موجب تولید هگزا متیلن دی ایزوسیانات خام می‌شود. در مرحله دوم که خالص سازی این ماده است، هگزا متیلن دی ایزوسیانات خام را تقطیر می‌کنند تا این ترکیب آلی را به صورت خالص استخراج نمایند. در فرایند فسژیناسیون، HDI به طور مداوم با واکنش 1،6-هگزامتیلن دی آمین با فسژن در یک حلال تولید می شود. حلال و فسژن اضافی بازیابی شده و به فرآیند تولید بازگردانده می شود.
کاربرد هگزا متیلن دی ایزوسیانات در صنایع مختلف
تولید این ماده نسبت به بقیه دی ایزوسانات‌ها کمتر است ولی کاربرد بسیار دقیق و ویژه‌ای دارد. یکی از کاربردهای اصلی این ماده به عنوان یک عامل پلیمریزاسیون در فرمولاسیون‌ها و پوشش‌های رنگ اسپری پلی یورتان مانند رنگ خودرو است. این ماده نیز در مصالح مورد نیاز برای ساخت و ساز مانند کفپوش، کاشی، سینک، وان حمام، آیینه و… کاربرد دارد. همچنین این ترکیب به عنوان یک عامل اتصال متقابل برای تولید مواد دندانی، لنز‌های تماسی، جاذب‌های پزشکی و… استفاده می‌شود.
هگزا متیلن دی ایزوسیانات به دلیل مقاومت در برابر سایش و تخریب نور فرابنفش در رنگ خارجی که به هواپیماها و شناورها زده می‌شود نیز، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجا که این ماده یک مونومر است در تولید فوم‌های پلی اورتال و پوشش‌های فوق العاده با کیفیت استفاده می‌شود و در برخی از رنگ‌های صنعتی و رنگ آمیزی اسپری یافت می‌شود.
سایر کاربردهای صنعتی این ماده
- تولید فوم‌های پلی اورتان و پوشش‌های باکیفیت
- کاربد در رنگ‌های خارجی هواچیماها و شناورها
- استفاده در پوشش‌های مینای دندان در دندانپزشکی‌ها
- ساخت کف‌های الاستیکی سفت و محکم
- در ساخت انواع رنگ‌ها و لاک‌ها
- در تولید چسب‌ها و مواد اتصال دهنده
- در لاستیک‌های مصنوعی و الیاف الاستومری
- ساخت محصولات پلی ایزوسیانات
- استفاده در خودرو
- تولید کامپوزیت‌های پلاستیکی
- و…
نحوه حمل و نقل و نگهداری این حلال آلی
این ترکیب باید در مخازن فولادی ضد رنگ نگهداری و پردازش شود. همچنین این ماده باید از مواد غذایی، مواد ناسازگار و اکسیدان‌های قوی دور نگه داشته شود. مکان نگهداری این ماده نیز باید خشک و خنک و همچنین دارای تهویه مناسب باشد. بهتر است این ترکیب از نور مستقیم خوردشید دور نگه داشته شود. این ترکیب معمولا در واگن‌های مخزن راه آهن، کامیون‌ها، مخازن کشتی، کانتینرها جا به جا شود. از آنجا که این ماده بسیار اشتعال پذیر است باید از حرارت و جرقه در باشد تا احتراق رخ ندهد.
نکات مربوط به حفظ ایمنی در برابر هگزا متیلن دی ایزوسیانات
همانطور که اشاره شد این ماده سمی است و نقطه اشتعال به نسبت پایینی دارد. بخارات این ترکیب موجب انفجار می‌شود و همچنین سمی و مضر است. استنشاق این ماده نیز موجب واکنش‌های آسمی می‌شود و برای پوست و مجرای تنفسی تحریک کننده است. تماس مکرر و طولانی این ماده باعث بروز حساسیت پوستی می‌شود. بنابراین هنگام استفاده و کار از این ماده حتما نکات ایمنی را مطالعه و رعایت کنید و از عینک و لباس حفاظتی مخصوص استفاده نمایید.
نکات ایمنی مربوط به چشم
از آنجا که برخورد این ماده با چشم موجب التهاب، قرمزی و سوزش می‌شود حتما هنگام کار از عینک‌های محافظتی استفاده کنید. اگر به هر علتی این ماده با چشم شما تماس پیدا کرد، ابتدا با مقدار زیادی آب یا محلول نرمال سالین شستشو دهید. دقت کنید که آب به همه قسمت‌های چشم برسد و در صورت ادامه داشتن سوزش به پزشک مراجعه کنید.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص پوست
هنگام کار با این ترکیب حتما از دستکش‌های محافظتی استفاده کنید تا از آسیب و سوختی پوست جلوگیری کند. اگر دچار این علائم شدید ابتدا لباس‌ها را در بیاورید و سریعا دوش بگیرید تا از پاک شدگی کامل این ماده مطمئن شوید. سپس برای مراقبت‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
نکات ایمنی مربوط به تنفس
اگر هنگام کار این ماده استنشاق کردید، ابتدا مکان آلوده را ترک کرده و به فضای آزاد بروید، نفس عمیق بکشید و سپس اگر دچار تنگی نفس، حالت تهوع و سرگیچه شدید به پزشک مراجعه کنید. دقت کنید هنگام کار حتما دستگاه اکسیژن در مکان وجود داشته باشد.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص بلع
در صورت بلع این ماده به هیچ عنوان خود را وادار به استفراغ نکنید. زیرا سموم این ماده هنگام برگشت باعث آسیب‌های جدی‌تری می‌شود. سپس دو لیوان آب بنوشید و سریعا به پزشک مراجعه کنید.
نکات مربوط به اطفای حریق
این ماده باید دور از هر نوع حرارت و جرقه باشد. زیرا نقطه اشتعال پایینی دارد. اگر به هر علتی این ماده آتش گرفت برای خاموش کردن آن از فوم‌های غیر الکلی، دی اکسید کربن و پودر شیمیایی خشک استفاده کنید.
نکته‌های مهم ایمنی در خصوص دفع
دفع این ماده سمی در طبیعت نیز موجب آسیب‌های زیادی برای محیط زیست و حیوانات می‌شود. برای دفع زباله حاوی این ماده باید قواعد و قوانین مربوطه آن رعایت شود. بهتر است از زباله سوزهای شیمیایی دارای اسکرابر یا پس سوز استفاده کنید. پیشنهاد ما به شما همکاری با مجموعه‌های زباله سوز شیمیایی می‌باشد.
خرید هگزا متیلن دی ایزوسیانات از اکسیزان
اکسیزان به عنوان تامیین کننده مواد شیمیایی مختلف در ایران قادر است هگزا متیلن دی ایزوسیانات را در حجم دلخواهتان برای شما که در صنایعی همچون انواع چسب‌ها و مواد اتصال دهنده، ساخت انواع لاک و رنگ، تولید کامپوزیت پلاستیکی و ساخت کف‌های الاستیکی و… فعالیت می‌کنید، تامین کند.
