آنچه می خواهید:
صورت کلی مواد اولیه دارویی را می توان به سه دسته زیر طبقه بندی کرد:
دسته مواد دارویی فعال (API)
مواد دارویی غیرفعال
محصولات و مواد بسته بندی
مواد دارویی فعال (API)
اینگونه مواد وظیفه عملکرد دارو را بر عهده دارند. دقت در میزان و نوع استفاده از این مواد بسیار حائز اهمیت بوده و نقشی کلیدی در تأثیر دارو دارد.
این مواد به عنوان افزودنی هایی استفاده می شوند که مواد فعال را برای استفاده بیمار به شکل مناسبی تبدیل می کنند.
ماده غیرفعال می تواند برای اهداف متفاوتی در داروها استفاده شود. این مواد برای مطلوب تر کردن دارو ضروری هستند.
برای مثال، مصرف داروهای حاوی با رنگ، عطر، طعم، شیرین کننده، آنتی اکسیدان، روان کننده و… برای بیمار آسان تر خواهد بود. ماکروگول ها یک گروه پرکاربرد از این مواد هستند.
خصوصیات و عملکرد فیزیکوشیمیایی اینگونه مواد به وزن مولکولی آن ها (تعدادشان در محصول) بستگی دارد.
ماکروگول ها (یا همان پلیمرهای اکسید اتیلن) به عنوان جزئی از داروها، پمادها، شربت ها، قرص ها و کپسول ها مورد استفاده قرار می گیرند.
بسیاری از این محصولات دارای خواص ضد الکترواستاتیک و مرطوب کننده هستند؛ بنابراین می توان از آنها به عنوان ترکیبات نرم کننده و روان کننده استفاده کرد.
آن ها همچنین دارای خاصیت حل کنندگی نیز می باشند، که به لطف این ویژگی بافت پمادها بسیار یک دست و روان می شود.
مواد دارویی فعال معمولاً حدود ۳۰ درصد از ترکیب دارو را تشکیل می دهند.
استفاده از هیدروکلریک اسید با خلوص بسیار بالا (۳۷ درصد) برای سنتز شیمیایی بسیار رایج است.
ماده دیگری که در صنعت داروسازی کاربرد فراوانی دارد، مونو کلرواستیک اسید (MCAA) است.
مواد دارویی غیرفعال
اینگونه مواد به عنوان افزودنی هایی استفاده می شوند که مواد فعال را برای استفاده بیمار به شکل مناسبی تبدیل می کنند.
ماده غیرفعال می تواند برای اهداف متفاوتی در داروها استفاده شود. این مواد برای مطلوب تر کردن دارو ضروری هستند.
برای مثال، مصرف داروهای حاوی با رنگ، عطر، طعم، شیرین کننده، آنتی اکسیدان، روان کننده و… برای بیمار آسان تر خواهد بود. ماکروگول ها یک گروه پرکاربرد از این گروه از محصولات هستند.
ماکروگول ها (یا همان پلیمرهای اکسید اتیلن) به عنوان جزئی از داروها، پمادها، شربت ها، قرص ها و کپسول ها مورد استفاده قرار می گیرند.
مواد بسته بندی
بسته بندی در صنعت داروسازی نیز باید کامل و دقیق باشد. از مواد اولیه مورد استفاده برای بسته بندی در صنعت داروسازی می توان به پلاستیک، پلیمر، شیشه، فویل آلومینیومی، کاغذ و موارد دیگر اشاره نمود.
داروها به اشکال متفاوتی در بازار عرضه می شوند؛ از جمله جامد (مانند پودر و قرص)، مایع (مانند محلول ، سوسپانسیون ، شربت ) و نیمه جامد (مانند پماد، ژل، کرم). بسته بندی دارو بر اساس شکل آن می تواند متفاوت باشد.
در اغلب اوقات برای تولید بسته بندی داروها از پلاستیک یا پلیمر استفاده می شود.
اتصال دهنده ها
اتصال دهنده ها خاصیت چسبندگی داشته و به منظور اتصال و یک پارچگی مواد تشکیل دهنده دارو به کار می روند. این مواد می توانند در فشرده سازی قرص ها و افزایش انسجام ماده دارویی موثر باشند.
اتصال دهنده ممکن است به شکل ماده خشک و یا محلول باشد؛ اما اتصال دهنده های محلول موثرتر عمل می کنند.
به طور کلی، اتصال دهنده ها به این موارد متمایز می شوند: چسب طبیعی، پلیمرهای مصنوعی و نیمه مصنوعی و قندها. مانند:
پلیمرها (مشتقات سلولز)
ژلاتین
گوار
پکتین
آمیلوم
ساکروز
شربت ذرت
گیره
آلژینات سدیم
آلومینیوم منیزیم سیلیکات
تجزیه کننده ها
تأثیر زیستی هر دارویی به جذب مناسب آن بستگی دارد. جذب دارو نیز مشروط بر حلالیت آن در مایعات دستگاه گوارش و نفوذپذیری در غشاء است. به طور کلی، حلالیت هر دارو به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن و همچنین سرعت تجزیه و انحلال آن وابسته است. برای سرعت بخشیدن به اثربهشی داروها به خصوص قرص ها باید به تجزیه کننده ها متوسل شد.
تجزیه کننده قرص را در دستگاه گوارش تخریب کرده و به دانه های ریز تبدیل می کند. هر چه ماده ای ریزتر باشد، سرعت انحلال ان نیز بیشتر خواهد شد.
برخی مواد تجزیه کننده ای که معمولاً در تهیه قرص استفاده می شوند عبارت اند از:
ژلاتین
آلژینات سدیم
آمیلوم
آمیلوم ۱۵۰۰
گوار
آلژنیک اسید
نشاسته
متیل سلولز
مواد اولیه دارویی پر کننده
پر کننده ها نوعی ماده دارویی غیرفعال هستند که به منظور افزایش حجم دارو به کار می روند. گاهی اوقات افزایش حجم دارو فشرده سازی یا تولید آن را آسان تر می کند. مواد پر کننده مورد استفاده در تهیه داروها عبارت اند از:
ساکاروم لاکتیک
آمیلوم
کلسیم فسفاز
کلسی کربن
بعلاوه، برخی پر کنند ه ها می توانند به عنوان اتصال دهنده نیز مورد استفاده قرار بگیرند و همزمان نقش پر کنندگی و چسبانندگی را ایفا کنند. پر کننده های چسباننده معمولاً دارای اندازه ذره نسبتاً بزرگ و شکل کروی هستند.
نمونه هایی از پر کننده های چسباننده عبارت اند از:
کلسیم سولفات
آمیلوم
میکرو کریستالین سلولز
کلسیم کربنات
مانیتول
ساکارز
دکستروز
سوربیتول
روان کننده ها
روان کننده ها موادی هستند که موجب کاهش اصطکاک بین دیواره شربت یا لبه قرص با دارو می شوند. استفاده از روان کننده ها فشرده سازی و بیرون کشیدن دارو را تسهیل کرده و همچنین از چسبیدن ذرات دارو به بسته بندی آن جلوگیری می کند.
روان کننده ها را می توان بر اساس انحلال آن ها در آب به دو دسته طبقه بندی کرد؛ محلول در آب و نامحلول در آب. انتخاب روان کننده از هر یک از این دو گروه بستگی به نوع دارو و خواص شیمیایی و فیزیکی آن دارد.
برخی روان کننده های رایج عبارت اند از:
منیزیم استئارات
تالک
موم
پارافین
بوریک اسید
سدیم لوریل سولفات
منیزیم لوریل سولفات
رنگ ها
نقش رنگ ها در صنعت داروسازی مخفی کردن رنگ های دارویی نامطلوب، آسان شدن شناسایی محصول و همچنین جذاب تر شدن دارو است. رنگ تأثیر درمانی ندارد و نمی تواند پایداری دارو را افزایش دهد. با این وجود، رنگ آمیزی نامناسب یا نادرست نیز بر روی کیفیت محصول تأثیر می گذارد. مهم ترین نکته این است که رنگ مورد استفاده باید رنگی باشد که طبق قانون استفاده از آن در صنایع دارویی مجاز است. اغلب رنگ ها محلول در آب هستند؛ اما رنگ هایی نیز وجود دارند که در آب نامحلول هستند.
استفاده از رنگ های نامحلول می تواند خطر تعامل احتمالی با مواد فعال و سایر مواد افزودنی دارو را کاهش دهد.
برخی از رنگ هایی که در صنعت داروسازی مورد استفاده قرار می گیرند عبارت اند از:
اریتروسین (قرمز ۳)
آلورا قرمز (قرمز ۴۰)
تارتازین (زرد ۵)
غروب خورشید (زرد ۶)
آبی درخشان (آبی ۱)
عامل پوشش دهنده
عامل پوشش دهنده در محصولات دارویی به ویژه در قرص ها دارای چندین عملکرد متنوع و سودمند است:
پنهان کردن طعم و بوی ناخوشایند، که اجازه می دهد بیمار آن را به راحتی ببلعد.
از مواد دارویی فعال موجود در محصول در برابر عوامل خارجی مانند رطوبت، نور و غیره محافظت می کند.
از مواد غیرفعال محصول در محیط اسیدی معده محافظت می کند.
جذابیت محصولات دارویی را افزایش می دهد.
به بیمار این امکان را می دهد که دارو را همزمان با سایر داروهای دیگر مصرف کند.
نمونه هایی از عوامل پوشش دهنده که در داروها یافت می شوند عبارتند از:
HPMC
MHC
اتیل سلولز
HPC
پوویدون
PEG
پلیمرهای فعال
مشتقات سلولز
عامل طعم دهنده
مواد طعم دهنده برای طعم دادن به دارو یا بهبود طعم آن کاربرد دارند. این امر باعث می شود که دارو برای مصرف کنندگان قابل قبول تر باشد.
انواع مختلفی از طعم دهنده ها وجود دارد؛ ممکن است طعم دهنده به شکل اسپری، پودر، روغن یا محلول در آب اضافه شود. انواع جامد عامل طعم دهنده آسان تر از دیگر اقسام آن استفاده می شود.
نمونه هایی از مواد طعم دهنده که معمولاً به وفور در محصولات دارویی مورد استفاده قرار می گیرند عبارت اند از:
گلیسیرین
گلوکز
اسید سیتریک
روغن نعناع
ساکارین
روغن پرتقال
مواد اولیه دارویی آنتی اکسیدان
این مواد از دیگر ترکیباتی هستند که برای بهبود پایداری فیزیکی و شیمیایی محصولات دارویی به آن ها اضافه می شوند.
آنتی اکسیدان ها به منظور به حداقل رساندن فرآیندهای اکسیداتیو که در بعضی از داروها به علت وجود اکسیژن یا رادیکال های آزاد اتفاق می افتد، به داروها اضافه می شوند.
اکسیداسیون دارو می تواند طعم، ظاهر، انحلال، یا حتی قدرت دارو را دست خوش تغییر کند.
در ادامه مثال هایی از آنتی اکسیدان های موجود در داروها بیان شده است:
توکوفریل استات
اسید اسکوربیک
دی بوتیل هیدروکسی تولوئن
مونوتیو گلیسرول
سدیم سولفیت
پروپیل گالات
برای تامین مواد اولیه صنعت داروسازی ما در تماس باشید.